It might just be a one-shot deal: Klara-reis naar de Noorse fjorden

It might just be a one-shot deal [1]: Klara-reis naar de Noorse fjorden
Rivages du Monde cruise van 24 mei tot 31 mei 2023 Zeebrugge – Noorse westkust

handleiding:
Klik op foto’s hieronder voor de volledige afbeelding en gebruik de ‘terug-knop’ in uw ‘browser’ om weer te keren naar de blog.

tekst:
1ste dag
Goed op tijd eruit om in Antwerpen een bus naar Zeebrugge Haven te vervoegen. De World Explorer, een min of meer kleine cruiseboot, wacht ons daar op om samen met 126 medereizigers een tocht langs de westelijke kust van Noorwegen te ondernemen. Het programma ziet er veelbelovend uit met lezingen door Chantal Pattyn [2] – nethoofd bij de klassieke radiozender Klara – en Dirk De Wachter [3], psychiater en professor dr. hoogleraar, meer bekend van Canvas TV en Klara radio om zijn originele en verrassende meningen over alles wat des mensen is. Al van bij de halte in Berchem voor een shuttlebus naar Zeebrugge, blijkt hij een minzaam en zeer aimabel persoon en we schudden onmiddellijk handen.

We  denken zonder veel omhaal in te schepen, maar dat is gerekend buiten een stel overijverige semi-privémilities die het werk van douaniers inpikten en nogal onbeschoft doen om een stressloze entree te garanderen. Een praatje met een vriendelijk politiepersoon even verderop maakt duidelijk dat ze eigenlijk niet bevoegd zijn om ID-kaarten te vragen. Enfin, mijn ergernis ebt gauw weg wanneer we over een lange loopplank de boot instappen.

Wat een – weliswaar kitscherige – pracht en praal in marmer, chroom en met overal dikke tapijten. Bovendien is er bijna evenveel personeel aan boord dan passagiers en al die vriendelijke, behulpzame mensen van over de hele wereld, staan permanent klaar om aan onze wensen en verzuchtingen gehoor te geven. ’t Maakt me inwendig wat gegeneerd. Onze middenklasse kajuit is van hetzelfde kaliber en voorzien van allerlei snufjes, sfeerverlichting en ‘room service’. Het geheel zou onze verwachtingen snel overtreffen.

We varen langs de Thornton-zandbank met daarop schijnbaar eindeloze rijen reusachtige windmolens van een windturbinepark. Iets later gaan loodsen in volle vaart van boord via een luik in de romp van het schip en kiezen we echt het ruime sop.

2de dag
Vannacht en de hele dag daarna zetten we vaart naar Bergen, de eerste stop van ons kleine avontuur in Noorwegen. Ondertussen doen we weinig anders dan smullen van het rijkelijk buffet en later op de avond bedienen stijlvolle garçons ons het door een sterrenkok bereide eten. Na een rustige nacht voor Hilde en een bijna slapeloze voor mij, kikkeren we weer op van een hartelijk en uitgebreid ontbijt.

Een weinig later zijn we net op tijd voor een kleine causerie van Chantal Pattyn over Noorwegens meest beroemde schilder, Edvard Munch [4]. Prima stuff en bijwijlen herken ik gelijkaardige trekjes – gelukkig in mindere mate – bij mezelf, zoals bijvoorbeeld zijn fascinatie voor moderne techniek.

Even rusten in de ondertussen weer kraaknette kajuit en daarna aan tafel voor de lunch. De keukenploeg gebruikt recepten van beroemde koks – bijvoorbeeld de Portugees Rui Paula [5] – en telkens weer is ons bord een verrassing van wonderlijk geconstrueerde miniatuurtjes die oog en tong strelen. Ondertussen krijgen we mededelingen en plannen voorgeschoteld van de cruise-directeur die – van ons althans – de bijnaam ‘de zoetgevooisde’ toegedicht krijgt wegens zijn intonatie die zo vloeiend op en neer gaat als de golven beneden ons.

In de vroege avond vergast Klara ons op een concert met Hendrickje Van Kerckhove (zang) en Nicolas Callot (piano). Alle composities zijn van Edvard Grieg, te beginnen met vijf liederen met een rubato op het wiegen van de boot (duo) gevolgd door twee lyrische stukken (piano solo), dan weer vier liederen, drie stukken piano solo, vier liederen met pianobegeleiding, twee geweldige pianostukken (Dwergen en Eligie) en tot slot twee liederen, een wiegelied en ‘Vogels’. Het applaus houdt aan en er volgen nog twee liederen uit opus 48 (Rosenzeit en Ein Traum).

Vroeg naar bed wegens een stormwaarschuwing, een beetje verder op zee en het drukke programma van morgen.

3de dag
Het ongemak veroorzaakt tijdens de nachtelijke storm duurt nog voort tot laat in de ochtend. We halen onze zeebenen tevoorschijn en slagen erin na het ontbijt tot in het auditorium te geraken alwaar Dirk De Wachter een lezing geeft naar aanleiding van zijn nieuwe boek ‘Vertroostingen’. De inspiratie voor zijn tekst komt uit de schilderijen van een bijna vergeten kunstenaar: Vilhelm Hammershøi [6] en een kanjer van een boek ‘Leven en Lot’ van Vasily Grossman [7]. Het maakt diepe indruk en we begrijpen nu dat samen leven sterk kan verbeteren door de inzichten die de dr. hoogleraar ons uiterst geconcentreerd presenteert. Wanneer de gelegenheid zich voordoet, ben ik van plan hem te vragen naar een laatste ‘gedachtenpush’ om zijn visie over omgaan met de andere beter te doorgronden.

Deze middag staat een bezoek aan Bergen gepland met als letterlijk hoogtepunt een tocht per gloednieuwe kabelspoorweg naar het Floyen uitkijkpunt. Het weidse panorama valt moeilijk te fotograferen, zo ver strekt het zich uit in alle richtingen. Eenmaal terug beneden laat de gids ons spijtig genoeg in de steek door enkel de meest toeristische winkels aan de haven te tonen – weliswaar met mooi gedesignde Noorse spulletjes én taksvrij – maar liever wilden we een bekend plaatselijk museum bezoeken, gewijd aan de restauratie van de magnifieke, houten huizen in de omtrek.

Achteraf bereiken ons bedenkelijke berichten over de gidsen. Bij een andere groep die het huis van Grieg zou bezoeken, moest een groot aantal bezoekers plots naar buiten midden een concert. De kwaliteit van de gidsen kan er alleen maar op vooruit gaan.

4de dag
Fantastische dag vandaag ware het niet dat Orange, het telecombedrijf, Hilde bestookt met onheilspellende berichten over torenhoge facturen voor datacommunicatie via 5G nadat ze eerst duidelijk hadden gemaakt dat in Noorwegen dezelfde tarieven gelden als in België. Ik vrees dat de Ombudsman er aan te pas gaat komen en/of de rechtbank*.

Geiranger is een dorpje aan het uiterste eind van een ruim 150 km lang fjord. Er wonen nog geen 250 mensen en vanaf 2005 hoort hun omgeving tot het Unesco Werelderfgoed. Ze zorgen voor een minimale impact op hun milieu door zuinig om te springen met alles wat ze nodig hebben om comfortabel te leven. Bovendien hebben ze ruime inkomsten van het toerisme in de zomer maar in de winter leven ze helemaal op hun eigen.

Met de bus via een slingerende weg zowat 300 meter omhoog met diverse platformen in alle richtingen uitkijkend over het fjord en de petieterige huisjes van Geiranger. De foto geeft een idee. Terug naar beneden en langs de andere kant van het fjord weer naar boven, nog hoger naar net onderaan de berg Dalsnibba. De besneeuwde berg is zo overweldigend mooi in het mistige licht dat ik tranen in de ogen krijg (of was dat van de wind?).


In de sneeuw nuttigen we hete koffie en een Deense bol met lekker vulsel. Terug in de bus vertelt de kundige gids ons een grappig detail over het dagelijkse leven van de Noren: hun talrijke geiten produceren niet alleen melk en kaas maar ze grazen ook het gras op de daken af. Nog een manier van doen in de streek: melkmeisjes hoeden geiten in de bergen voor een drietal maanden en in het weekend komen de jongens uit het dal op bezoek voor veel feestvieren met flink wat booze. Er volgt negen maanden later een duidelijk aantoonbare geboortepiek.

Alle bewoners van Geiranger hebben aandelen in een tolweg die verderop nog hoger de berg op gaat, maar nu nog gesloten is door de sneeuw. Slechts één derde van de inwoners werkt, de rest zijn kinderen, gepensioneerden of bejaarden in het bejaardenhuis en in de zomer komen seizoensarbeiders van over de hele wereld naar Geiranger om de toerisme-industrie draaiende te houden. De Geirangers hebben hun zaakjes slim voor mekaar.

In de bus terug vertelt de ditmaal uitstekende gids over twee principes van de Noorse levensstijl: ‘Friluftliv’ [8] en ‘Kos’ [9]. Het regenachtig weer maakt hun niks uit. “Er is geen slecht weer maar alleen slechte kleren” is een Noors gezegde dat we nog dikwijls gaan horen.

Terug naar de boot met sloepen en we zetten onze tocht voort naar Flåm met onderweg een indrukwekkend zicht op de Seven Sisters en de Bottle watervallen, vertrekkend vanuit de top van het fjord.

Later op de avond treffen we een koppel met straffe verhalen op de motor, een Yamaha 1300 FJR. Ze hadden ook een zeilboot en tijdens de deelname aan een wedstrijd, gaat hun kompas stuk zodat zij met één hand een zaklamp moest vasthouden om het kompas te verlichten en met haar andere hand een half bewusteloze maat vast greep om te verhinderen dat die overboord sloeg, terwijl haar man de boot bestuurde. Ik kon de donkerte en beheerste chaos op de zeilboot zo voelen. Erg aangenaam om zo fijne, pretentieloze mensen te ontmoeten. We zijn het erover eens dat we nog nooit zoveel luxe meegemaakt hebben en we vertonen eenzelfde respect voor degenen die dat allemaal mogelijk maken.

5de dag
Eenmaal gearriveerd in Flåm – ook Unesco Werelderfgoed – laten we het toeristisch treintje links liggen en nemen de bus, eerst vlak langs het water beneden en dan steil omhoog tot duizelingwekkende hoogte. De fjorden hier verschillen merkelijk van de vorige, hoger naar het noorden. De begroeiïng is groener, zachter van kleur en contrast en heel rustgevend. Alweer, de foto’s spreken voor zich.

Het kerkje van Aurland, een dorpje in de buurt,  is eclectisch gebouwd onder Engelse en Noorse invloed. Vooraan is het duidelijk romaans en achteraan gotisch. De gids beweert dat het protestants is, maar dat is toch wel erg curieus want er hangen schilderijen en een paneel met een Christusfiguur. Denkelijk wist de gids er niet veel vanaf. Het kerkje is lekker warm door een geweldige, gietijzeren stoof.

 

 

 

Een bezoek aan Gundvangen sla ik over en Hilde bevestigt bij haar terugkomst dat er inderdaad weinig te zien is.

Wel leuk is een bezoek aan de brug waar de kapitein en zijn secondanten de boot besturen. Hij bedient het schip met enkele joysticks en mij lijkt het dat de hele vaart automatisch verloopt met een nauwgezette, visuele controle per verrekijker en een batterij hoge resolutie-schermen voor sonar, radar, positiebepaling, dieptemeting en wat nog meer. De boot is een klasse 1B ijsbreker [10]. We zijn er gerust in alhoewel ik iemand iets hoor mompelen over de ‘Titanic’.


’s Nachts varen we naar Stavanger voor onze laatste dag aan Noorse wal.

6de dag
Voor anker in Stavanger en na een copieus ontbijt met sloten koffie – nodig want er waren weer weiden als wiegende zeeën vannacht – geven Ruben Machtelinckx (gitaar) en Nils Okland (viool) een concert met breed uitgesponnen improvisaties die de rustige stemming van de morgenstond mooi complementeren.

 De violen zijn bijzondere exemplaren, authentiek gestemd en bespeeld met een kromme boog. Mijn oude oren hebben wat tijd nodig om aan die stemming te wennen. Middeleeuwse muziek met reminiscenties aan Iraanse en Noord-Griekse volksmuziek, dan weer trage, intieme duo’s en bijna seriële evocaties van het geluid van stromend water gevolgd door luit- en gamba-achtige stukjes van Biber in verschillende toonzettingen, vergelijkbaar met die van zigeuners. Het programma is niet alleen leerrijk maar omdat deze stukken zelden of nooit te horen zijn, zijn ze ook bijzonder boeiend. Dan weer een samenspel, gevolgd door een ode aan Oklands Noorse vioolleraar en een ode aan de Himalaya, ditmaal door de gitarist. Als toegift speelt het duo een compositie van Ruben afgesloten met een welgemeend applaus van het talrijk opgenomen publiek.

Een dingetje was spijtig: een paar ‘luisteraars’ vonden het nodig iPads omhoog te steken of recht te staan om te fotograferen. Dat zijn zeker geen rechtgeaarde concertgangers want het is nu toch algemeen geweten dat fotograferen tijdens een concert ‘not done’ is. Wat wél kan, is tijdens het slotapplaus een fotootje maken als aandenken.

Weer aan tafel en klaarmaken voor een mini-cruise doorheen het Lyse-fjord. Zo een kleine boot vaart tegen hoge snelheid doorheen het fjord en kan helemaal tot tegen de rotswand manoeuvreren zodat we al die pracht eindelijk eens van kortbij kunnen ervaren. ‘Awesome’ komt er het dichtst bij, zeker aan de ‘Preekstoel’, een 600 meter loodrecht opstijgende rots – ontzagwekkend. Te lang om weer te geven in deze blog, is de uitstekende uitleg van de gids, een ondernemende vrouw die met haar partner en kinderen in Stavanger is gaan wonen. Hij werkt bij een oliebedrijf en zij geeft les aan een internationale school.

De grootste verrassing van de hele reis is een impromptu feestje met Chantal Pattyn als dj. Wie denkt dat ze enkel een heel serieus mens is die perfect klassieke muziek presenteert op de radio, is er helemaal langs. Ze swingt als de pest, danst de leden van haar lijf en zweept het wild springende publiek op tot ongekende hoogte. Rond half twee ‘s nachts probeert de dienstdoende kapitein er een eind aan te maken maar ze doet stug door tot het echt niet meer kan. Een waar fuifnummer!

De volgende morgen wendt de boot haar steven en, na een laatste blik op het laatste fjord, zullen we over 41 uren aanmeren in Zeebrugge.

7de dag
Op zee en een laat ontbijt na de onstuimige nacht. Ruben Machtelinckx [11] geeft een toelichting over zijn muziekkeuze/genre, de plaats van de akoestische gitaar in de jazz en het ECM-platenlabel, bekend van wereldberoemde artiesten zoals Keith Jarret, Chick Corea of Pat Metheny. Zijn muziek past helemaal bij ECM. Twee typische, dromerige improvisaties brengen ons weer helemaal in de stemming.

Later doet Dirk De Wachter zijn voordracht nog eens over voor de reizigers die te zeeziek waren tijdens de eerste lezing. We volgen zelf nog eens heel aandachtig via streaming naar de gigantische LCD in onze kajuit. Machtig to-the-point en met grote precisie, beantwoordt hij mijn vraag naar een laatste ‘gedachtenpush’. Moeilijk om hier te herhalen, maar zijn boekje ‘Liefde. Een onmogelijk verlangen?’ bevat verhelderende ‘pointers’ naar een oplossing. In een notendop komt het erop neer op tijd te stoppen met denken (piekeren?) en de andere met liefde en zorgzaamheid te aanvaarden. Aansluitend eindigt de professor met de presentatie van een zeer toepasselijke film: ‘De spiegel (1975, Russisch: Зеркало, Zerkalo) van Andrej Tarkovski.

 Een ‘simpel’ middagmaal met daarna een voordracht door Kathleen Weyts, ‘partner in crime’ van Chantal Pattyn en directrice van het kunsttijdschrift HART, over Hilma af Klint [12], een abstracte schilderes van voor Kandinsky, Malevitch of Mondriaan. Het onderzoek naar Klint is nog in volle gang en sluit aan bij de idee eindelijk eens naar vrouwen te kijken in de kunstgeschiedenis.

Wij pakken alvast onze bagage in en doen een ‘galakostuum’ aan, een zwarte strik als extra voor mij en een net kleedje voor Hilde – meer moet dat niet zijn. Het afsluitend galadiner vanavond, is in banketvorm: voor iedereen hetzelfde behalve wijn, dubbel voor- en hoofdgerecht inbegrepen. Een willekeurig voorbeeld, gauw met het mobieltje gefotografeerd:

8ste dag
Het is even wennen aan het overvloedige, felle daglicht bij de aankomst in Zeebrugge tegen negen uur ‘s morgens, dan een vlotte ontscheping en zonder veel wachten door de douane en op naar Antwerpen voor een treinreisje terug naar Hasselt.

Update: niks aan de hand met telecom op het schip. De talrijke waarschuwingen van ‘de zoetgevooisde’ over de intercom ivm torenhoge facturen, waren dus fout en overbodig.
Langs de kust is er 4G of 5G tegen normale tarieven. In volle zee is er 3G Telenor Maritime, enkel voor de scheepvaart.

linklijst:
[1] https://www.youtube.com/watch?v=92qV6243PXU
[2] https://nl.wikipedia.org/wiki/Chantal_Pattyn
[3] https://www.upckuleuven.be/nl/artsen-therapeuten/dirk-de-wachter
[4] https://nl.wikipedia.org/wiki/Edvard_Munch
[5] https://www.ruipaula.pt/en/rui-paula/
[6] https://nl.wikipedia.org/wiki/Vilhelm_Hammersh%C3%B8i
[7] https://nl.wikipedia.org/wiki/Vasili_Grossman
[8] https://www.visitnorway.nl/activiteiten-in-noorwegen/in-de-natuur/friluftsliv/
[9] https://www.visitnorway.nl/typisch-noors/kos-is-noors-voor-het-goed-naar-je-zin-hebben/
[10] https://en.wikipedia.org/wiki/Ice_class
[11] https://www.rubenmachtelinckx.com
[12] https://en.wikipedia.org/wiki/Hilma_af_Klint

Een tweedaagse tocht door NRW met klimaatgrootouders

Vertrekken doen we vanuit de carpool-parking in Lummen waar een ruime vertegenwoordiging van de grootoudersvoorhetklimaat.be uit Limburg de bus vanuit het Gentse vervoegt om vervolgens zacht zoevend door het vlakke landschap van Zuid-Limburg en Nordrhein-Westfalen (NRW) naar Oberhausen te sjezen.

John, onze hoogst aimabele reisleider, is de gelukkige bezitter van een onfeilbare zin voor timing en feeling voor de verzuchtingen van het heterogene gezelschap. Hij zorgt tevens voor gezond vegetarische eten onderweg maar bovenal voor korte en actuele aanwijzingen om het maximum uit onze reis te halen.

ingang Gazometer Oberhausen D

ingang Gasometer Oberhausen D

De Gasometer is een 117 meter hoge, stalen ton in de buurt van Oberhausen [1] die helemaal gerestaureerd is en dit keer dient als tentoonstellingsruimte met onze aarde als onderwerp. Een reusachtige wereldbol is het centrale stuk en hangt schijnbaar zwevend in het midden van een sterk verduisterde ruimte. Langs alle kanten zorgen precieze projecties voor representaties van de wijze waarop luchtstromen (wind), water (oceanische stromen) en tectonische verschuivingen ons milieu bepalen. Tegelijkertijd toont de enorme driedimensionele bol de menselijke invloed van luchtverkeer, scheepvaart en stedenvorming. Heel duidelijk is het smelten van het poolijs te zien en de uitdeinende woestijnvorming (droogte) in Afrika en Azië. 

Het geheel is een ingenieuze voorstelling aan de hand van gecombineerde, bewegende satellietbeelden en hoge resolutie foto’s van de aarde. Machtig op het verpletterende af, blijft de toeschouwer achter op zoek naar meer uitleg. 

Die is te vinden op de twee lager gelegen verdiepingen waar tientallen haarscherpe foto’s met helder en duidelijke teksten het verhaal vertellen van bijvoorbeeld een visser die verwezen naast zijn aangespoelde boot staat midden in een kurkdroge vlakte of de foto van een makak (een soort aap) die schijnbaar intelligent op een smartphone staat te kijken.

De aanvankelijk pessimistische invalshoek verandert langzaam in een pril begin van een meer optimistische visie. De mens kan het tij keren door immense inspanningen, onvoorstelbare kosten en niet te schatten moeite. Wanhoop en angst zijn niet de basis voor de redding van de aarde maar compleet anders denken en handelen samen met geavanceerde technieken in het bestrijden en terug goedmaken van milieuvervuiling.

Spectaculair is het dak op 110 m hoogte dat een panoramisch uitzicht biedt over de hele streek. Bezoeksters staan er in open lucht en dat is best spannend omdat de hele stalen constructie lichtjes beweegt in de wind.

uitzicht vanop Gazometer Oberhausen 110m

uitzicht vanop Gasometer Oberhausen 110m

De hele tocht vraagt ongeveer vier uren maximum om grondig te beleven. Aanvullend is een catalogus verkrijgbaar in het Duits en Engels. Ook verkrijgbaar in de online handel [2].

De tweede dag brengt ons via een omweg naar het uiteindelijk doel van de reis: bruinkoolwinningen.

Vroeg eruit en eerst naar het Landschafstpark Duisburg-Nord [3] waar de natuur haar gang kan gaan tussen de oude hoogovens. De klimmers in de groep trokken naar boven in de A-stack die haar bekendheid kreeg bij het grote publiek door de foto’s van Bernd en Hilla Becher [4]. Ook deze foto’s spreken voor zichzelf:

De site ziet er in de lente en zomer allicht heel anders uit door het gebladerte van de vele bomen en struiken die overal welig tieren. Ze zullen over tientallen jaren de metalen gewrochten helemaal overwoekeren.

Op naar het (voorlopig) laatste maar voornaamste doel van de hele trip. Bruinkoolwinningen zijn als snijwonden in het landschap overal verspreid in NRW. Het zijn tot 250 meter diepe putten waarin gigantische graafmachines onophoudelijk bruinkool afschrapen. Ze slokken hele dorpen, wegen en velden nietsontziend op.

RWE [5] is er nochtans van overtuigd op tijd te kunnen stoppen met de ontginning van fossiele brandstof maar bruinkool is zó goedkoop dat de verleiding toch te blijven graven moeilijk valt te weerstaan. De datum van stilleggen schuift telkens bijna onmerkbaar op terwijl PR-bureau’s en gulle uitkoopregelingen alle tegenstand wegmasseren.

Toch blijven bewoners en bezorgde burgers actie voeren zoals toen, na ons bezoek aan de bruinkoolwinning, een ruime delegatie Belgen het protest in het al ontruimde Keyenberg vervoegde. Liederen, toespraken en luid protest vergezelden een twee uur durende mars doorheen de desolate buurt.

Caveat: schrijver dezes deed het bezoek aan de Gasometer in omgekeerde volgorde, van boven naar beneden dus.
Handleiding: klik op een beeld voor grotere afbeelding. Gebruik de ‘terug-knop’ om terug te keren naar de blog.

linklijst:
[1] https://de.wikipedia.org/wiki/Gasometer_Oberhausen
[2] https://www.amazon.com.be/dp/3837523799/
[3] https://www.landschaftspark.de/
[4] https://www.newyorker.com/culture/photo-booth/what-bernd-and-hilla-becher-saw-in-the-remnants-of-industry
[5] https://nl.wikipedia.org/wiki/RWE_(energiebedrijf)

‘High density’ cultuurtrip [muziek/fotografie/architectuur]

ingang naar studentenkamersOp het vierdaags programma: twee superconcerten in Köln en een verblijf in een gerestaureerde studentenkamer in het Bauhaus, Dessau met tussendoor een bezoek aan het Leitz Park in Wetzlar.

Keulen is een van de aangenaamste steden in de omtrek om in rond te lopen. Er heerst daar een soort vrije, open geest en een hartelijke manier van doen tegenover ‘vreemdelingen’ gebaseerd op een niet al te ‘poshe’ rijkdom en gedegen maar dikwijls gedurfde cultuur. Het Belgisches Viertel is daar een mooi voorbeeld van: naar Duitse normen een beetje rommelig maar uiterst gezellig en (bijna) joviaal.

Isabelle Faust (viool) en Kristian Bezuidenhout (piano forte) met Elliot Gardiner en het LSO*, bijten de spits af in de Kölner Philharmonie. Faust moet zowat de hardst werkende violiste van de laatste 20 jaar zijn en Bezuidenhout kan er aan tippen, fel zwoegend aan zijn oude piano. Het LSO produceert een hechte sound waar toch elk instrument goed hoorbaar blijft, ook omdat praktisch iedereen recht staat.

Om al enigszins op weg te raken naar Dessau sjezen we vervolgens door de nacht naar Wetzlar voor een dutje en ontbijt in het gloednieuwe Ernst Leitz Hotel. Leica heeft daar het Leitz-Park aangelegd met een fotomuseum en een gigantische winkel waar een mens zijn portemonnee goed moet dichthouden om niet in armoede te verzeilen: zoveel tentoongesteld fotografisch vakmanschap is uniek in de wereld, evenals de prijs voor al dat moois.

Op naar Dessau alwaar bleek dat we de eerste waren voor een verblijf in gerestaureerde studentenkamers van het Bauhaus**. Het is op zijn minst een vreemde gewaarwording om in UNESCO-werelderfgoed te overnachten. De geest van Kandinsky en Klee – om er maar een paar te noemen – is duidelijk voelbaar en dat boezemt ontzag in. ‘s Anderendaags fluks de fiets op om in één beweging de huizen van de meest beroemde Bauhaus-docenten te bezoeken (de Meisterhäuser) en de architectuur die eruit voortkwam: het Bauhausgebouw zelf, het Kornhaus-restaurant, de Törtensiedlung, het Konsumgebäude en het voormalige Arbeitsamt.  In de Meisterhäuser krijgen we nog een begrijpelijke en hogelijk interessante rondleiding door een cultuurwetenschapster die voor de gelegenheid speciaal uit Berlijn is gekomen. Ze vertelt honderduit anecdotes uit de tijd dat Klee en Feininger via het schoorsteensysteem avondlijke conversaties voerden wat er overigens op duidde dat de huizen bijzonder gehorig waren. De dag eindigt met een bezoek aan de goedgevulde designshop van het Bauhaus en een hap in het Kornhaus  (belabberd eten!). Vervolgens lekker geslapen in het (voorlopig nog) verlaten gebouw en ‘s anderendaags, na een super (en zeer betaalbaar) ontbijt in het Bauhaus-bistro, terug naar Keulen.

Bernard Haitink is een bij muzikanten en publiek graag geziene dirigent. Op een of andere manier straalt hij een warme sympathie uit en of dat nu komt door een volkomen gebrek aan pretentie of zijn minimalistische dirigeerstijl, het orkest draagt hem op handen en speelt de pannen van het dak***. Bijwijlen moest ik aan de Berliner Symphoniker denken, zeker bij de zevende van LvB. Cellist Gautier Capuçon bewijst tijdens het concerto van Schumann dat hij de grootste is, zo vol gevoel en nuance. Bovendien kan ik hem de hand schudden bij een signeersessie achteraf.

* volledig concert in HD in het Barbican, London

** Hier een link naar een documentaire naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van het Bauhaus.

*** Het dak van de Philharmonie is speciaal. Skaters gebruiken het en telkens bij een concert moet een viertal suppoosten er voor zorgen dat ze er niet op kunnen.

 

Köln: frituur in de Hohe Strasse

Leitz Park Wetzlar

Leitz Park Wetzlar

Bauhaus studentenkamer

Bauhaus studentenkamer

Arbeitsamt binnenkant (nu DIV)

Meisterhaus Feininger aan het begin van de Ebertallee, Dessau

Bauhaus ingang hoofdgebouw

Bauhaus ingang studenten en bistro (open tot middernacht)

Haitink en Chamber Orchestra of Europe

Graffiti Köln Ursulaplatz

 

 

St Petersburg: дикие и вкусный …

blacksquaremalevich[verkorte maar tevens constructivistische versie St Petersburg]

St Petersburg: ‘t is daar niet min en het lijkt wel of de Pitertsy (zo heten de inwoners van Piter, aka St Petersburg) het feesten niet kunnen laten. Losbandig en ongegeneerd met een loeiharde geluidstrack, blitze karren (de favoriet is een dikke Merc), overal paffers/boozers en op de koop toe zien de vrouwen eruit als aerodynamische lustobjecten en de mannen als regelrechte pooiers of schlemielen zo weggelopen uit een satire van Gogol. Maar even terug naar het begin …

Een aangenaam treintochtje naar Schiphol, door de grotendeels automatische controle, alles relaxed behalve de handbagage waar toch enig bepotelen aan te pas kwam. Tip: eet niet van de slappe would-be pizza.  Iedereen is voorkomend en rustig.

Tegen zes uur ‘s staat Mihael klaar – de eigenaar van een sjiek appartement en wellicht het best bewaarde geheim van St. Petersburg – , er is iets met schoenen (die moeten vanaf de ingang uit en daar kan ik me wel iets bij voorstellen – zeker in de winter – maar vandaag is het warm, dus schoenen uitdoen). Eten in de Angleterre op de hoek [slappe bediening], een eerste blik op de Neva over de brede brug gewandeld. So far, so good.

Rocking at the malayamorskayaL

Rocking at the Malaya Morskaya St. Petersburg

Vrijdag: ontbijt in de Dekabrist, kleine porties maar lekker, ~ hongersnood 1941-45? Het leven is 2 tot 3 keer zo goedkoop als hier. Later torenklimmen in de Isaacskatedraal. Van boven uit volgen we een brand in de vlakbij gelegen manège. Tijdelijke zwakte wegens bevangen door rook en trappenklimmen. Naderhand op zoek naar fietsen, hapje in de Singer boekenwinkel, een boottocht van een uur (rekensom: 30 passagiers x 800 roebel x 10 uur per dag). Haha, er waren daar blote mannen aan het zwemmen, en vervelend Russisch gezaag (tip: oorstopjes meenemen). Later een burger in de buurt. Eetbaar maar onhandige garçons en verkeerde timing. Vroeg erin.

Zaterdag: fietsen vanuit de Friends, beetje mislukt wegens geen enkel fietspad, slechte fietsen en moordend verkeer. Poco heavy tijdens fietsen op een soort autostrade.

bike hire with wall art

bike hire with wall art

Kerkhof Ithkvin met strijkkwartet Tchaikovsky, vriendelijke mensen alweer – Borodin en Dostojewski – beetje te religieus sfeertje: kassa bemand door pastoors plus openlijk biechten verkopen – veel kruisjesmakende oude besjes en bedelaars.

absolutie te koop

absolutie te koop

Lekkere hap in de Mickey & Monkeys. Ruwweg geteld is het leven hier twee tot drie keer goedkoper dan bij ons.
‘s Avonds een hap in de Blok. Hier komen de chique Russen laten zien hoeveel roebels ze hebben. Malevichs schilderijen op grote LCD’s, afgewisseld met Chagall: prachtige beelden in een even constructivistisch decor. Het is hier naar Russische normen peperduur maar zelf hebben we voor ongeveer 120 € Sakhalin oesters (nu is het duidelijker waarom de Russen dat eilandje zo verdedigen tegen de Japanners), twee superdikke en perfect gebakken biefstukken met verse spinazie en aardappeltjes plus wijn, water en dessert met koffie achteraf. Bij ons waren we in deze setting minstens het dubbele kwijt. Terug met de metro.

The General Victory Day

The General Victory Day

Zondag valt helaas tegen wegens tijdelijke zwakte [zonneslag! het vliegend!]. Buiten zijn de voorbereidingen voor morgen bezig: overal tentjes, podia en repetities voor 9 mei, Overwinningsdag. We zijn benieuwd!

Maandag 9 mei: Victory Day: overmatig druk – tienduizenden mensen doorkruisen de stad.

Ontsnapt uit het gewoel en per taxi naar Erartra = een museum en galerie samen onder één dak: concept werkt niet echt.  Goeie foto’s: Schapiro [Amerikaans fotograaf – de moeite]

‘s Avonds magistrale uitvoering van Shostakovich 7de Leningradski in de Philharmonia -> voor de volhouders wegens bijna 80 minuten lang en de gigantische bezetting en luidheid van het orkest.

Philharmonia St Petersburg

Philharmonia St Petersburg 9/5/2016 Victory Day Shostakovich No. 7

 

Dinsdag: meer tijdelijke zwakte maar ‘s avonds uitgerust naar Mariinsky voor Aïda. Ze waren daar in hun 233ste seizoen! Erg klassiek maar bleef boeien. Tip: huur een toneelkijker.

waiting at the Mariinsky

waiting at the Mariinsky

Woensdag: General Staff Building Здание Главного штаба van de Hermitage. Nieuw gebouw neergepoot tussen twee andere galerijen middels een overkapping over de binnenplaatsen. Verwelkomd door installatie van Kabakov en dan door naar de Morosov-collectie -> superieur, absolute must: Monet, Picasso, Matisse en Malevich [het enige nog helemaal intacte Black Square] -> fotosessie helemaal onderaan.

‘s Avonds: chat vanuit de Mansarda [Westerse stijl restaurant vlakbij de Isaacskatedraal]

‘Lekker! Er zitten wel een stel ongemanierde Amerikanen langs ons – heb stopkes in mijn oren!’

‘…Gewoon even Putin bellen!’
‘Yes yes die zou er wel korte metten mee maken – ik heb al een stinkeye geprobeerd maar het helpt niet – go figure’

En ‘s anderendaags vanaf Pulkovo, wachtend op de terugvlucht:

‘Bwa ja, overal goeie WiFi maar ge houdt het niet voor mogelijk: daarnet kwamen die maniakale Amerikanen van gisteren voorbijgespurt om met veel tamtam bijna hun vlucht naar Londen te missen. Ze zijn weg nu!’ Wij ook.

St Petersburg: stilleven in trappenhal

St Petersburg: stilleven in trappenhal

My review from booking.com:
Mijn ‘bespreking’ op booking.com:

St Petersburg: дикие и вкусный …

St. Petersburg is soaked in music and visual arts. Book early for the Philharmonia and/or Mariinsky or hang around, there’s always someone selling his/her tickets. Visit Tchaikovsky’s grave, the General Staff building (Hermitage), Nevsky Pr. (Singer building and lovely CD-shop at no. 32), Eratra ‘museum’, climb Saint Isaac’s Cathedral etc etc …

We had breakfast at the Dekabrist, lunch at the Mansarda and dinner at the Blok on different days or cooked a meal in our apartment (Malaya Morskaya 21 -> exceptional!).

Cons: uneven pavements, loud and dangerous traffic, uneasy feeling because of too many armed police in streets [probably due to Victory Day], many drunks in public spaces, taxi drivers rip you off (tip: ask a Russian to call a taxi on your behalf or use metro/bus)

In a few days a blog will be ready at gysenbergs.be [in Dutch]

Endorsed Saint Petersburg for:
Museums Architecture Ambiance City Walks Culture

Hilde at Hermitage

Hilde at Hermitage photographing Black Square and me

St Petersburg Hermitage Malevich and me

St Petersburg Hermitage Malevich and me photographing Hilde and some photographers in the background

 

een citytrip naar Lyon

Lyon Musée des Confluences: Hilde installeert een nieuw oog via een thermische cameraOmdat we nog een ticketje te goed hadden van vorig jaar voor de opera van Lyon, was het niet moeilijk er weer eens op uit te trekken. Een vlot ritje over de Route du Soleil bracht ons op een goede zeven uren naar Frankrijks tweede grootste stad en een bekende hotelketen bezorgde een onderkomen vlakbij het nieuw ontwikkelde gebied aan de samenvloeiing van de Saône en de Rhône.

Wat bleek? Een paar maanden terug was onze culturele voorman – de zoetgevooisde Kurt Van Eeghem – op de radio aan het vertellen over de brasserie Georges aan het station Perrache en was dat nu niet net achter de hoek! De brasserie is een hypergestroomlijnde bedoening met heerlijk eten in een prachtige art-déco setting. De obers zijn net wat het moet zijn: niet opdringerig, op tijd en bijzonder efficiënt. De stemming is vrolijk en af en toe zelfs uitbundig. Regelmatig dimt het licht en laat de maître d’ een echt draaiorgeltje klinken met de eerste maten van ‘Happy Birthday’. Een ober schiet dan door de reusachtige ruimte met een ‘flikkerke’ op een Sibérienne (of Norvégienne, een specialiteit van het huis als nagerecht) en iedereen begint te applaudisseren.

verjaardagsfeestje in brasserie Georges

verjaardagsfeestje in brasserie Georges

‘s Anderendaags fluks de fiets op. In Lyon is het zoniet nog beter fietsen dan in Parijs. Brede, afgeschermde fietspaden zorgen voor snelle verbindingen recht door de binnenstad terwijl de zijstraten voorzien zijn van duidelijk gemarkeerde fietsstroken voor een relaxed ritje in alle richtingen door het schiereiland. De Place Bellecour – met het Pavillon du Tourisme – is een groot plein met veel licht en ruimte met verderop het Parc de la Tête d’Or met aan de linkerkant het Musée d’Art Contemporain. Het is goed bereikbaar via een fietspad langs de Rhône-oever.

Nos compatriotes au bord du Rhône Lyon

Nos compatriotes au bord du Rhône

Op de terugweg eens gaan kijken in het Auditorium. Pianist Trifonov had het wegens ziekte laten afweten en daarom waren er nog prima plaatsen te koop voor de avond zelf. Sjonge, sjonge wat een kapotmakerij is me dat derde pianoconcerto van Rachmaninov. Seong-Jin Cho (21!) speelde het met veel concentratie klaar, geholpen door dirigent Slatkins meelevende orkestbacking van het Orchestre National de Lyon. Een huzarenstuk zonder meer en niet ongevaarlijk voor piepjonge uitvoerders-wonderkinderen.

Lyon Auditorium: Seong-Jin Cho

Lyon Auditorium: Seong-Jin Cho

Tip: een halfuurtje voor de aanvang van een concert lopen er in de foyer steevast mensen rond die hun kaarten voor een prikje wegdoen. Spotgoedkoop maar nadeel is de beperkte plaatskeuze. Nog een tip: het vlakbij gelegen ‘Les halles de Lyon Paul Bocuse’ is een zielloze bedoening enkel voortterend op de naambekendheid van de beroemde kok. Te mijden.

Een wandeling van even ten zuiden van Perrache en zo naar de tip van de ‘confluence’ levert verbluffende architectuur op, het meest nog van het museum helemaal beneden. Het komt zo uit een Star Wars decor met brede gangen, roltrappen en Escher-achtige loopbruggen. Binnenin zitten er tijdelijke en permanente tentoonstellingen, zo uitgekiend dat een bezoek van één à twee uren tot een halve dag of meer gemakkelijk te doen is, afhangend van zelf meedoen met experimenten tot verbaasd staan te gapen naar buitengewoon prachtige exotische kleding of een gigantisch mammoetgeraamte. Voorwaar zijn geld waard (9 €).

musée des confluences Lyon

Musée des Confluences Lyon

Een dikke biefstuk bij Georges en we zijn klaar voor de opera. Het gebouw ziet er aan de buitenkant redelijk klassiek uit maar binnenin is het een experiment dat 20 jaar geleden misschien wel in was maar nu eerder op een pikdonker hol lijkt waar bezoekers voortdurend gevaar lopen in een zwart gat te verdwijnen. Bovendien zijn de ‘zetels’ hard en nauw en wiebelt de postmoderne stalen vloer buiten de eigenlijke zaal. Niet getreurd: zangers, orkest en enscenering zijn prima en ‘La Juive’ gecomponeerd door Jacques Fromental Halévy – een kanjer van meer dan drie uren – blijft boeien, niet alleen door de eigentijdse verwijzingen maar ook door de afwisselende en soms virtuoos gezongen partijen. Het publiek springt terecht recht op het einde.

Lyon opera: La juive Halévy

opera de Lyon: la Juive Halévy

In de metro terug zijn we de enige oudjes tussen groepjes uitgelaten dronken en blowende feestgangers. Wel grappig en geenszins verontrustend. Moe maar tevreden …

‘s Anderendaags vlotjes op weg naar huis samen met in grote getale terugkerende Belgische skivakantiegangers. Geen nieuws hier behalve dat de ‘péage’ heen-en-terug op 60 € afklokt.

relaisautoroutedusoleil

relais met terugkerende Belgische vakantiegangers

London is calling once again!

Tijd om weer eens in de gang te schieten na een rampzalig 2015 waarin we nauwelijks uit huis geraakten. London is calling once again! Een ‘glitch’ in het online bestelsysteem van Eurostar leverde twee goedkope heen- en weerbiljetten op. Jammer dat het online aanschaffen van vervoersbewijzen voor het Belgisch spoorwegnet dit keer helemaal misliep wegens overal opgestoken vingertjes en overbodige waarschuwingen en restricties maar dat is voer voor een andere blog. Met de auto dus naar Brussel-Zuid alwaar de parking nu al 37 € voor één dag kost. [Memo to myself: koop aandelen in Q-Parkings.]

Een mens kan zich afvragen of de overdreven paranoïde controle bij het vertrek wel echt nodig is. Dames op leeftijd fouilleren of heren in maatpak helemaal ‘swipen’, is van het goede teveel tenzij je Goedele Liekens heet natuurlijk en veel pendelt tussen de twee hoofdsteden.

Twee ‘young executives’ probeerden hun plankenkoorts voor een nakend optreden op een conferentie te maskeren door twee uur aan een stuk hoogst zenuwachtig en luidruchtig te kwebbelen over vage verkoopstrategieën. Niet verwonderlijk dus dat Eurostar tegen extra betaling ‘stille’ plaatsen aanbiedt.

Ondanks de regen valt het toch weer op hoe opgewekt ongeveer iedereen erbij loopt. Bijvoorbeeld: een reiziger staat nog maar even de dienstregelingen te bestuderen of er komt al een behulpzaam persoon langs met een vriendelijk en helder praatje. Tip: koop een Oyster-vervoerkaart om probleemloos en goedkoper met metro en bus door de stad te reizen.

Nog een tip: vlak achter het St. Pancrasstation ligt de British Library. Het is daar aangenaam vertoeven en goed doenbaar om een hapje te eten alvorens op pad te gaan.

geketend bronzen boek in British Library London

geketend bronzen boek in de British Library vlak achter St. Pancras station

London British Library inkomhal

British Library inkomhal

Als bij toeval had theprintspace gratis inkomkaarten bezorgd voor een ‘trade show’ in het reusachtige Hilton aan Edgware Road. Deze keer was het thema ‘fotoboeken’ en die vulden vlotjes vier verdiepingen. Vooral Italiaanse firma’s lieten albums zien met een kwaliteit waar fotografen alleen maar van kunnen dromen. Hogelijk interessant was een min of meer betaalbare inktjet-printer met negen navulbare reservoirs (Epson SC-P600).
Een van de presentaties trok wel bijzonder veel volk omdat het model een nog geen maand oude baby was. Niemand die haar voorhoofd fronste bij de toch wel erg luide demo onder overvloedig licht. Niet echt kinderarbeid?

Kinderarbeid in London?

Kinderarbeid?

Vaste prik in Londen is Tate Modern en wat zich een paar jaar geleden al begon af te tekenen, is nu helemaal werkelijkheid: de inkomprijzen zijn niet meer te doen. De mobiele installaties van Alexander Calder en een ongetwijfeld interessante tentoonstelling ‘The World Goes Pop’ kost omgerekend bijna € 95 voor twee personen. Het is eigenlijk een soort tax-shift: gratis of goedkoop blijft zo maar van zo gauw het een ietsje meer mag zijn, gaan de prijzen door het dak.

Tip: hier en daar staan PWA-ers klaar met raad en daad en bovenal een heel overzichtelijk kaartje van de omgeving. Download een tweezijdig afdrukbare pdf.

Educatieve evenementen, de vaste collectie en de reusachtige turbinehal blijven gelukkig gratis. Ze houden het plebs en vele jeugdige bezoekers/toeristen goed bezig. Toch is de kwaliteit van sommige werken – vergeleken met Parijs, Keulen of Berlijn – misschien niet van de allerhoogste behalve dan die van Rothko alhoewel net deze ‘restaurantschilderijen’ zijn meest terneerdrukkende zijn. Een paar voorbeelden: Richter, Rothko, Léger en anderen in excellente iPad Pro resolutie [na de klik]:

Tate Modern: werken uit de vaste collectie [anno 2016 gratis te bezoeken]

Het waren Hilla en Bernd Becher die alles goedmaakten. Hun foto’s hebben een heel eigen kwaliteit: minimalistisch en neutraal ‘plat’ door altijd te belichten bij egaal grijsbewolkt weer. A-stacks, waterreservoirs en mijntorens: er was waarempel één van de mijnen in de buurt van Genk te zien. Als snotjong en would-be revolutionair moet ik daar ik zeker rondgelopen hebben.

Bernd en Hilla Becher Winding Towers

Bernd en Hilla Becher Winding Towers

Bernd en Hilla Becher A-stacks

Bernd en Hilla Becher A-stacks

Een laatste blik nog op de immense hal:

Tate Modern Turbine Hall

Tate Modern Turbine Hall

De halte van de dubbeldekbus 45 of 63, is verplaatst naar de overkant van de Thames wegens werken rond Blackfriars Bridge. Het is tijdens de avondspits ongeveer 20 minuten rijden tot St. Pancras.

Een hap in een van de vele hamburgertenten rondom het station en een vlotte treinreis terug, inclusief een glimp van een stralende GL, zetten ons weer in gang voor een volgende trip. Op het programma dit jaar: Lyon, St. Petersburg, Hamburg plus Rügen of Sylt en een rustig Grieks eiland.

‘Modern reizen’ Berlijn en Londen revisited

En zo kwam het dat de twee vouwfietsjes weer de koffer in gingen voor een bezoek aan Berlijn en Londen, acht jaar na het eerste aan Berlijn en vier na dat aan Londen.

Eerst Berlijn: verdwenen zijn de dichte bosjes bouwkranen en rijen aanschuivende betonwagens van toen. De stad is zowat helemaal gerenoveerd en het is moeilijker het vroegere Oost-Duitse gedeelte nog te onderscheiden van het Westerse.

Hotel Pension Streuhof is, althans aan de binnenkant, nog tot in de details van ‘old school’ DDR-kwaliteit, bijna versleten maar met een sympathieke charme en – naar Berlijnse normen – redelijk geprijsd. Voor hetzelfde geld biedt Ibis Budget, midden tussen de winkels aan de Wittenbergplatz, een karakterloze standaardkamer aan.

Pension Streuhof Berlin self portrait

selfie in Pension Streuhof Berlin  (vergroot na de klik)

Fietsen is goed te doen, minder chaotisch dan in Parijs en zeker aangenamer dan Londen, maar daarover verderop meer. Duitse automobilisten zijn voorkomend en voorzichtig, er zijn redelijk wat fietspaden en voetgangers zitten er niks mee in wanneer de stoep als fietspad dienst doet. Er zijn ook overal fietsparkeerplaatsen geïnstalleerd. Een eerste testrit ‘s avonds laat naar een echt Italiaans restaurant leverde deze quote op: “Ich bin kein Italiener, sondern ein Neapolitaner” (baas van de BellUno).

Twee tips: volg strikt de verkeersregels of een luid getoeter is het resultaat en zet de routering van de fiets-GPS op ‘routeren voor afstand’ en niet op ‘routeren voor tijd’. Dat laatste is dan weer wél aangewezen voor compleet autovrije tochtjes, inclusief grote maar dikwijls mooie omwegen door parken en dreven.

Er is maar één stad ter wereld waar de GPS de weg wijst van de Kantstraße naar de Leibnizstraße om in de Goethestraße te eindigen. Hotel Bikini ligt in die buurt en is een bezoekje waard wegens de net niet te excentrieke maar hoogst originele inrichting van Berlijns topdesigner Werner Aisslinger. De bar op de tiende verdieping heeft een majestueus weids uitzicht over de Tiergarten dat als een groene vlek het centrum van de stad bepaalt met aan de zuidelijke kant een veelvoud aan ‘shopping malls’ gaande van het poepsjieke KaDeWe tot experimentele ‘concept stores’ en tijdelijke winkeltjes in houten containers. Een eindje verder heeft de Manufactum lekkere tomatensoep en kleine hapjes/gebakjes, ideaal voor op de middag.

Tip: hotel Bikini heeft overal supersnelle, gratis wifi zonder vervelend aanmelden.

Bikini hotel ingang naar Monkeybar 10de

Bikini hotel ingang 10de

Bikini hotel: meeting place

Bikini hotel: meeting place

Bikini hotel 10de verdieping

Bikini hotel 10de verdieping

 

 

 

 

 

 

Clärchens Ballhaus is een populair dansoord annex restaurant met nostalgische optredens. Eenmaal binnen krijgen bezoekers een op het randje decadente indruk: afbladderende verf, versleten spiegels waarin enkel kaarslicht weerkaatst en aftands meubilair. De keuken is nochtans prima en niet overdreven duur. Toch valt de hele zaak een beetje tegen toen we ‘s anderendaags een kijkje wilden nemen in de eigenlijke balzaal en norse, enigszins vettige, portiers ons wandelen stuurden wegens geen goesting om alweer inkom te betalen.
Tip: ga liever 50 meter verder iets eten in het Strandbad Mitte op het einde van de Kleine Hamburgstraße, schuin tegenover Clärchens.

Clärchens Ballhaus Spiegelsaal

Clärchens Ballhaus Spiegelsaal (vergroot na de klik)

Regen (en de gevolgen van enige zadelpijn) deden ons een dagticket voor het openbaar vervoer (7,20 €) aanschaffen. Dat werkte prima. De metrostellen rijden met een hoge frequentie, zijn ruim, kraaknet, intelligent bewegwijzerd en helemaal niet overbevolkt. Vergeet ook niet buslijn 100, de goedkoopste manier om alle toeristische hoogtepunten in één beweging te zien.

Een mistige dag is ideaal voor een kerkhofbezoek. Eén van de kerkhoven aan de Mehringdamm, vlak tegenover de militaristische architectuur van het ‘Finanzamt’, is de laatste rustplaats van Felix Mendelssohn-Bartoldy. Het is een piepklein kerkhof, net goed om nog een beetje muziek te horen opstijgen. Dit is de buurt van de Kreuzberg, een alternatieve wijk met vele originele bedrijfjes en winkeltjes. Aan de rand van het Viktoriapark aldaar ligt een stijlvol gerestaureerde Zwitserse villa waar ze overheerlijke gerechtjes serveren (Tomasa Villa). Aan de andere kant van het park misten we helaas een bezoek aan het Antiquariat Tode wegens pas open om 13 uur. De etalage alleen al maakte heel duidelijk  hoezeer de eigenaar begaan is met de vrede in de wereld. Zeker iets voor volgende keer.

graf Felix Mendelssohn-Bartoldy

graf Felix Mendelssohn-Bartoldy N52 29.710 E13 23.470

Even een omweg langs de Staatsoper, waar Daniel Barenboim de plak zwaait, om een ticketje voor de opera te bemachtigen maar helaas waren er enkel repetities aan de gang, zo vroeg in het seizoen. Al jaren liggen we op vinkenslag om een ticket te pakken te krijgen voor de Berliner Philharmoniker en ja hoor, dit keer was het maanden van tevoren gelukt. De Berliner heeft hoogst af en toe toegangsbewijzen te koop die niet gebonden zijn aan abonnementen en zo konden we erin. Ter info: voor een abonnement is het wachten geblazen totdat iemand passeert.

De ontvangst was op zijn minst onverwacht: elke tickethouder krijgt een welgemeende begroeting aan de ingang en toen we een programma kochten (3 €) merkte een vriendelijke onthaaldame op dat we een koopje deden omdat het boekje eigenlijk besprekingen van vier concerten bevatte. Mooi zo …

De akoestiek van de Philharmonie is quasi perfect en door de ingenieuze constructie (o.a. weerkaatsend marmer en een soort ‘haaienvinnen’ voor de wolken in het plafond) klinkt de Berliner als één coherent geheel, aangevuurd door een onvermoeibare Simon Rattle. Die schept als het ware de muziek op en projecteert het geluid recht naar het publiek. Een uitstekende maatstaf voor de kwaliteit van een concert is de subjectieve tijdbeleving ervan. Het leek wel of de twee symfonieën (eerst de vierde van Schumann en dan de vierde van Brahms) in een hoepestoep voorbij waren. Onbeschrijfelijk en met niets te vergelijken tenzij met de kwaliteit van de Duitse machinebouw. Leuk detail: Daniel Barenboim zat een beetje verder op dezelfde rij als wijzelf zijn iPhone na te kijken en op het eind van het concert een beetje zuinig te klappen.

Berliner Philharmoniker en Simon Rattle

de Berliner Philharmoniker en Sir Simon Rattle (vergroot na de klik)

Een fietstochtje ‘s anderendaags: Sybille’s café aan de Karl-Marx-Allee (vroeger Stalin-Allee) voor een straffe koffie en wat historische informatie, dan naar de Pfefferberg en Kulturbrauerei en vervolgens een duik in een reusachtige biomarkt aan de Senefelderplatz op zoek naar kennelijk onvindbare mu-thee, afgerond met een kort bezoek aan het Stilwerk, zowat de grootste verzameling designwinkels ter wereld. Vervolgens langs de Siegessäule om de marathon te bekijken en even te rusten en dan nog een bezoekje aan een nieuwe consumptietempel aan de Leipzigerplatz waar zelfs mensen strompelend op krukken rondsukkelen om toch maar iets te kopen.

Frankfurter Tor Karl Marxallee

Frankfurter Tor Karl-Marx-Allee

shop till you drop Leipziger Platz

shop till you drop

Siegessäule

Siegessäule

 

 

 

 

 

 

Een late hap in het Strandbad Mitte na nog een concert in de Philharmonie, ditmaal door de Junge Deutsche Philharmonie met een gastoptreden van Truls Mörk. Dat ‘jeugdorkest’ kon met gemak tippen aan heel wat orkesten hier in de omtrek, om het voorzichtig uit te drukken.

Eén eerder toevallige verrassing nog bij het terugfietsen: Dussman aan de Friedrichstraße deed me denken aan de Keulse Saturn in vroeger tijden. ‘Die größte Auswahl an Schallplatten in der Welt’ was hun slogan indertijd en dat was ook zo. Dussman heeft net als toen een ongeziene collectie klassieke (en andere) cd’s, boeken à volonté en is bijna dag en nacht open behalve op zondag. Een must-see in Berlin. Hopen maar dat boekenrekkenwinkels nog lang blijven bestaan nu e-readers in volle opmars zijn.

Op zondag terugreizen heeft het voordeel van minder verkeer (maar meer zondagsrijders) en maakt het makkelijk om eens lekker snel te rijden …

De week daarop snorden we ‘s morgens vroeg naar het Zuidstation. De fietsjes meenemen op de trein is geen probleem, ze passen gemakkelijk in het bagagerek aan de ingang van de wagon. Eurostar vraagt wel ze in een hoes te verpakken maar dat is sowieso al een goed idee. Ter info: na het inchecken doorlopen reizigers tegenwoordig dezelfde veiligheidsprocedures als bij een vliegtuigreis. Stresserend en denigrerend, dat wel.

Er zijn toch mensen die niet doorhebben dat een zekere etiquette, ook bij goedkoop treinreizen, op haar plaats is. Zo flankeerden ons twee luidkeels, in een sappig West-Vlaams accent, kwebbelende dames en kwamen we, volle twee uur aan een stuk door, ongewild alles te weten over o.a. hun kwaaltjes, familieperikelen en eetgewoonten. Tot overmaat van ramp begonnen twee reizigers vlak achter ons hoorbaar te snurken. Het is altijd wat.

Londens nieuwe skyline anno 2014

Londens nieuwe skyline anno 2014

Ondanks het geblaas van Boris Johnson, de excentrieke Londense burgemeester, dat fietsen hét vervoermiddel bij uitstek is in zijn stad, zijn er nauwelijks fietspaden te vinden en is fietsen een levensgevaarlijke bedoening. Dat komt ervan wanneer (zo goed als) enkel professionele chauffeurs mogen rijden in het centrum. Het nettoresultaat is dat  taxi’s, bestelwagens en gechauffeerde privé-auto’s met elkaar wedijveren om elke vierkante centimeter asfalt. Alleen de knalrode dubbeldekbussen rijden in een min of meer grote boog rond de eenzame fietster heen. En zelfs daar krijgt de moedige cyclist duidelijke waarschuwingen. Eén lichtpunt: de Londenaars zijn gewend aan vouwfietsjes want de beste maken ze namelijk zelf en zo komt het dat niemand vreemd opkijkt wanneer je je fiets gewoon meepakt in een winkel of restaurant of ze laat opbergen in een vestiaire.

Tip: ga niet fietsen in Londen tenzij u een getraind wielrenner bent en dan nog.

Bankside zicht over de Thames

Bankside zicht over de Thames

Blackfriars brug 50 m fietspad

Blackfriars brug 50 m  fietspad

waarschuwing voor fietsers achteraan op bus

waarschuwing voor fietsers

 

 

 

 

 

 

De laatste keer dat we iets substantieel zagen van Kasimir Malevich was bijna 20 jaar geleden in het Ludwig in Keulen. Tate Modern haalde haar mosterd uit een samenwerking met het Stedelijk Amsterdam. Centraal staat het iconische zwarte vierkant, precies een gat waarin de hele schilderkunst verdwijnt, en de schok die het schilderij 100 jaar geleden veroorzaakte, is nog niet weggeëbd zelfs voor hedendaagse kunstliefhebbers die toch wat gewoon zijn. De opstelling in Tate met vlak erlangs de reconstructie van ‘De Laatste Tentoonstelling van Futuristische Schilderkunst 0.10’ (nul-tien Petrograd 1915-16) met de originele kunstwerken van toen, is bij momenten fascinerend. Hogelijk interessant – en nieuw voor mij – is het gedeelte over Malevich als leraar, schrijver en architect in Leningrad en Vitebsk. [Het gaat hem daar niet echt goed, zijn hand geraakt verlamd en hij komt bijna om van de honger]. Zijn didactische modellen zijn ronduit fantastisch en tonen interacties tussen vorm, kleur, textuur (Faktura), materiaal en techniek en zelfs de omzetting van kleur vanuit beweging en geluid [Umwandlung der Farbe von dem Laute].

Tip: om de schilderijen van Malevich goed te zien, moet je er een beetje vanaf gaan staan, bijvoorbeeld Lady at the Advertising Column:

Malevich Lady at the Advertising Column 1914

Lady at the Advertising Column 1914

Een kort bezoek aan Foyles stelde ons weer enigszins gerust. Papieren boeken overleven voorlopig, weliswaar in gereduceerde boekhandels en Foyles is daar geen uitzondering op. In de jaren 70 was het een labyrint met ontelbare hoekjes en kantjes vol boeken, nu is het eerder een ruim verlichte ‘showroom’ met bestsellers.

boekhandel Foyles anno 2014

boekhandel Foyles anno 2014

‘Modern reizen’ Parma en Parijs

kaas van 33 maanden oud

Parmakaas > 33 maanden oud

Cultuur- en budgetreizigers, plantrekkers en individualisten, techneuten en cyberfreaks kunnen tegenwoordig op een heel andere manier reizen dan pakweg dertig jaar geleden. Het internet is alom tegenwoordig, vliegtuig- en treintickets zijn voor iedereen betaalbaar en zowat alle Europese steden zijn zonder hindernissen met elkaar verbonden met brede en goed onderhouden autostrades of hoge snelheidstreinen. Een combinatie van al die infrastructuur en eigen hi-techmateriaal (zie onderaan bij ‘benodigdheden’) maken een nieuwe manier van reizen mogelijk. Twee voorbeelden: Parma (hesp, kaas en opera) en Parijs (musea, fotografie, bibliotheken en kerkhoven).

De laatste keer dat we in Italië waren, was het voor een ballonvaart over de ‘creti’ in Toscane om de vijftigste verjaardag te vieren van mijn SA (Significante Andere). De Italianen waren toen nog hun gewone zelve: luidruchtig, arrogant en altijd bereid om te sjoemelen om maar te zwijgen van hun moorddadig rijgedrag. Nu ja, een zeker dedain voor de rest van de wereld mag wel, tenslotte hebben ze de Renaissance en de pasta uitgevonden.

Toch lijkt het erop dat de financiële crisis zowat de helft van de bevolking anders heeft doen denken. Vriendelijke obers, behulpzame museumsuppoosten, automobilisten die voorrang geven aan fietsers wisselen elkaar nu af met norse verkopers, een kaartjesknipper die prompt vijf euro ‘boete’ in zijn zak steekt en frenetieke meth-heads die met verschrikkelijk luide ‘muziek’ rustig zitten op een pleintje onmogelijk maken. Het is altijd wat.

Parma ligt op 11 uur rijden van hier volgens de GPS maar het duurde tot halverwege de terugreis eer het ons daagde dat de berekende route helemaal fout was. Tip voor routeplanning: gebruik een routeprogramma op een PC en noteer de route op een blad papier! Google Earth of Maps (OSX) stellen verschillende routes voor terwijl een GPS in de auto er maar één kent en volgt. Nu in zowat elke auto de GPS (en niet de SA) het voor het zeggen heeft, volgt een horde toeristen dezelfde weg. Naar Noord-Italië rijden is het mooist en snelst via Metz, Nancy, Basel, Luzern en Milaan en niet via Saarbrücken of Straatsburg zoals elke GPS aanwijst.

toegang parking Parma

toegang parking Parma

Parma is een overzichtelijk stadje doormidden gesneden door een rivier met langs de rechteroever het station, de opera, markt en winkelstraten, scholen en musea. Aan de andere kant een mooi open park, plaatselijke winkels en verderop buitenwijken en het kerkhof.

Romeo e Jullietta is een door Ibis gerund automatisch hotel. Tip: boek rechtstreeks bij de receptie via telefoon of e-mail want hotels tellen steevast hun commissie voor booking.com erbij. Parma heeft betaalbare restaurants op overschot: de Trattoria del Tribunale en de Gallo d’Oro scoorden het hoogst. De beste restaurants zitten als naar gewoonte verstopt in de zijstraatjes van de voornaamste toeristische ader. Een GPS maakt het zoeken in de soms goed verborgen steegjes een pak gemakkelijker.

parmaoperabinnen

Parma opera

De opera van Parma is een heerlijk klassieke bonbondoos en draait even klassieke uitvoeringen naar buiten. Het is makkelijk nog een plaatsje te vinden op de avond van de vertoning. Het publiek is veeleisend en meer dan één doekje voor een deftige uitvoering zit er niet in. Doe wel uw schoon kostuum aan.

De Pontormo en Rosso Fiorentino tentoonstelling in Firenze is de verplaatsing vanuit Parma waard. Het Palazzo Strozzi bouwde een overzichtelijke, niet te grote collectie met adembenemend werk van de twee maniëristen op. Niet in woorden te beschrijven, ook niet via de audio-guide die eigenlijk niet veel meer vertelt dan wat er op de bordjes naast de werken staat. Een paar highlights: ‘The Marriage of the Virgin’ (Rosso, 1523) met een piepjonge Jozef, muzikanten, afgewezen minnaars en geheimzinnige, naakte figuren en ‘The Death of Cleopatra’ (Rosso, 1525-27). En dan is er nog het meer dan twee meter hoge ‘Visitation’ van Pontormo (1528-9), het pronkstuk van de tentoonstelling. Zelf nam ik mijn virtuele hoed af bij twee eerste drukken van Vasari’s ‘Vite’, mooi opengeslagen op de levensbeschrijvingen van de twee kunstenaars met een opvallend zorgelijk kijkende Pontormo. Tapijten en schetsen maken de zaak volledig. Tip: koop de catalogus online, dat is goedkoper en bespaart Schlepperei.

Firenze zelf is te mijden, zelfs in het laagseizoen is het een overdrukke stad, oude-stijl Italiaans en bijwijlen gevaarlijk op de smalle trottoirs.

Een laatste ontbijt in Feltrinelli’s boekhandel (Strada Farini) en een kort maar zeer ontspannend bezoek aan de Orto Botanico om de hoek van de Romeo e Jullietta, maakte ons bezoekje helemaal af.

Benodigdheden (niet in volgorde):
– auto, vliegtuig of trein
– vouwfietsje voor ultrasnelle verplaatsing
– GPS voor voetgangers/fietsers
– een fietsvriendelijke stad
– internettoegang ter plekke

Volgende keer: Paris, Antwerpen en Amsterdam met blogs over diverse fotografietentoonstellingen (Henri Cartier-Bresson, Martin Parr, Broomberg & Chanarin, Jeff Wall)

zomer 2013

Tegenwoordig is het een uitstekend idee om met alle mogelijke middelen je privacy te beschermen tijdens het ‘surfen’ doorheen de krochten van het internet maar hoogst zelden glipt er toch publiciteit door en zo kwam het dat ik – aangetrokken door een zelden gezien gebrek aan dt-fouten – inging op een advertentie van de familie Kirst-Kerkhoed uit Friesland teneinde hun appartement te huren op het immer zonnige Tenerife. De omschrijving had het over ‘geen druktemakers’ en ‘rust’ en ‘gelegen vlakbij de Costa del Silencio’. Wat heeft een mens meer nodig om de nu al beruchte ‘zomer’ van 2013 te verslaan?

Vijf jaar geleden zworen we van-ze-leven-lang niet meer te vliegen met Ryanair nadat een bijzonder grof gebekte baliebediende (tevergeefs) probeerde ons te verhinderen op het vliegtuig te stappen wegens 100 gr. teveel bagage. Helaas, AirBerlin en Germanwings bleken drie keer zo duur en na verschillende sprongen door eindeloze Ryanairhoepels, rolden er twee retours Charleroi-Tenerife uit de printer voor net iets meer dan 200 €.

Toch betrouwde ik de zaak niet helemaal en ja hoor, Ryanairs tactiek om de prijs van een ticket meer dan te verdubbelen bestaat erin om met behulp van een kartonnen doos te testen of je zorgvuldig gepakte ‘cabin bag’ net niet een ietsie pietsie te groot is. Het gaf tegelijk een gênant en onbehaaglijk gevoel om de keurig geklede en leuk uitziende dames van Ryanair – duidelijk tegen hun goesting – de wachtende rij vlieggasten te zien lastigvallen met hun half versleten kartonnen attributen. Maar goed, zonder absurde toeslag landden we heelhuids middenin het toeristisch centrum van het Canarische eiland.

Het appartement van de Noord-Nederlandse familie lag net onder de route van in grote getale landende jets, een buur had dag en nacht een alarmsysteem in werking dat luide spraak nabootste en het ontbreken van airco zorgde voor broeierige, slapeloze nachten. Na hoog opgelopen spanningen namen we de vlucht naar een nabijgelegen hotel waar voorbijrijdende auto’s ons even efficiënt uit onze slaap hielden.

Dat de hele zaak niet op een complete fiasco uitdraaide was te danken aan de buitenaardse schoonheid van het Parque Nacional del Teide. Op de wandelpaden (en enkel daar!) was er geen enkele toerist te zien en de bijna absolute stilte deed ons de druktemakers en de Costa del ‘Silencio’ vlug vergeten. Zomer 2013? [holle lach …]

Los Abrigos, Tenerife

Los Abrigos: vissersdorp vlakbij Reina Sofia Airport, Tenerife

el Teide, Tenerife

Tenerife: deel van een buitenaardse wandeling aan de el Teide vulkaan.

tocht geprojecteerd op de Bayreuth-kaart

— click on map for bigger size image —
Mohamed Aït Hamza & Herbert Popp:
Wanderkarte “Kultur-Trekking im Dschebel Saghro” (Südmarokko)

Thematische Karte im Maßstab 1 : 100.000, mehrfarbig
2004. 94×105 cm, gefalzt, mit einem Erläuterungstext “Kultur-Trekking im Dschebel-Saghro” (ergänzt durch 12 Farbfotos), 4 Themenkästen und 5 Ortsplänen auf der Rückseite. € 15,-. ISBN 3-9809181-2-2
Herbert Popp
Touristische Karten als landeskundliche Produkte
Das Beispiel des Dschebel Saghro (Südmarokko) Reiseführer, Exkursionsführer und touristische Karten sind geographischlandeskundliche Produkte, die als Angebote für kulturell interessierte Leser hohe Akzeptanz aufweisen. Der Beitrag plädiert am Beispiel einer Karte mit landeskundlichen Informationen zum “Kulturtrekking im Dschebel Saghro (Südmarokko)” dafür, dass der Typ des letztgenannten Produktes als Nebenergebnis wissenschaftlicher Arbeit konsequenter als bisher verfasst werden sollte.