‘Modern reizen’ en fotografie in Parijs, Antwerpen en Amsterdam

Ondertussen is mijn schoenendoos met schrijfsels en knipsels over Parijs al goed gevuld. Tijd voor een selectie ‘Modern reizen’ en fotografie in Parijs, uitgebreid met Antwerpen en Amsterdam.

Het gebruiksgemak van het Thalys online ticketsysteem verbetert er niet op maar het blijft mogelijk om voor 58 € per persoon op-en-af te sporen. ‘s Donderdags reizen werkt blijkbaar het best en is gelijk voor veel musea de rustigste dag. Voor de rest kwam een gratis kaartje van Parijs van pas.

Het Centre Pompidou was goed voor Henri Cartier-Bresson, icoon van de fotografie en aanstoker van Magnum, het fotografenbureau waar elk rechtgeaard fotograaf alleen maar bewondering voor kan hebben. Hoogstens vijf minuten aanschuiven en net niet te veel volk maakt een bezoek aan de omvangrijke tentoonstelling (500+ foto’s) wat draaglijker. Invloeden van in het begin van de fotografie, perfecte composities, dan een surrealistische periode vervolgens politiek geëngageerd [revolutionair en Communist], WO II krijgsgevangene – ontsnapt na 3 jaar – om via fotoreportages [en films] over de hele wereld in een soort cyclus terug te komen tot beschouwende, occasionele beelden en zelfs potloodtekeningen.

De tentoonstelling is gedetailleerd maar tegelijk voldoende overzichtelijk en bevat zowat alle ‘must-see’ beelden. Het valt telkens weer op hoe – zonder dat veel fotografen het geeneens zelf wisten – de onderwerpen en manier van fotograferen veranderden onder invloed van de tijdsgeest. Kijk zelf, eentje van HCB naast eentje van ‘yours truly’ uit 1972:


Iets wat ik nog niet direct ontdekt had: het Pompidou heeft een ruime, vrij toegankelijke bibliotheek. ‘Vrij’ als in ‘gratis’ en dat maakt dat op een normale dag het al gauw meer dan een uur aanschuiven is om binnen te geraken. Niet getreurd: 60-plussers lopen zo door naar de boeken via de uitgang op de mezzanine achteraan in de grote inkomhal van het CP.

Een beetje verder – in la maison européenne de la photographie – heeft Martin Parr iets aangericht met Parijs zelf. Ogenschijnlijk kost het niet veel moeite om boeiende onderwerpen te fotograferen in zo een grote stad. Toch stak Parr er twee jaar werk in en het resultaat is er naar.

Parr is een sarcast maar op een uiterst intelligente manier. Elke foto genereert een kleine, vrolijke aha-erlebnis. Het voorbeeld hieronder zegt alles.

Paris plage Martin Parr 2012

Paris plage Martin Parr 2012

De hoogst originele catalogus dient tegelijk als luxe metroplan, hij is een stuk goedkoper bij Amazon, net als de HCB catalogus.

Even later in het FoMu, Antwerpen was het meteen raak: Adam Broomberg en Oliver Chanarin zijn twee kleppers die nauwelijks nog foto’s maken maar ze gebruiken in een concept. Hun blasfemische ‘Holy Bible’ is een meesterstuk. Op het eerste gezicht is het verschietachtig een bijbel op tafel te zien liggen, maar eenmaal opengeslagen is de combinatie van rood onderstreepte tekst en beelden uit ‘The Archive of Modern Conflict‘ genoeg om een soort klik te veroorzaken om het (ingewikkeld) verband te begrijpen – zo ongeveer toch.

Een ander werk bestaat uit een rol fotopapier, uitgerold, vervolgens 20 seconden lang belicht en terug in de doos gestoken in een woestijn in Irak waar het duo als ‘embedded journalists’ werkte.

Of de geschiedenis van de fotografietechniek om iets als racisme aan te duiden. Statements te over.


Het nieuwe Stedelijk in Amsterdam lijkt op de onderkant van een gigantische rondvaartboot. Het heeft een fraaie collectie representatieve stukken uit de moderne kunst, goed gedocumenteerd en met niet te veel van het goede. Voorts presenteert het museum een verdienstelijke afdeling design. Definitief voordeel: fotograferen is toegelaten alhoewel er soms mensen zijn die onbeheerst tientallen foto’s nemen, meestal met hun mobiel en daarbij vergeten het geluid af te zetten. Het was alweer een donderdag met weinig volk ondanks onheilspellende berichten over lang aanschuiven. Misschien had het stralende weer er iets mee te maken want iedereen had postgevat op het immense Museumplein.

Van Jeff Wall zijn monumentale reclamebakken had ik ‘The Invisible Man’ al gezien. Toen hing het werk in een kleinere en donkerdere ruimte en dat leek meer indrukwekkend. De andere werken in het Stedelijk waren zoniet nog vreemder door de levensgrote afdrukken, op speciale film en fotopapier (dia, LightJet en zw/w gelatine zilverdruk) – heel realistisch en haarscherp tot in de hoeken. Sommige zijn tot in de details geënsceneerd, andere zijn dan weer helemaal toevallig ontstaan.

Later meer over het Stedelijk, er was daar van alles te doen …

Een dagje in Parijs: Miniatures flamandes 1404-1482 in de Bibliothèque nationale de France

Een goedkoop ticket voor de TGV naar Parijs op de kop tikken, is geen sinecure maar na enig doorzetten en gejongleer, spuwde het afschrikwekkend rigide systeem van Thalys.com vier QR-codes uit, goed voor twee personen heen-en-terug voor welgeteld 58 € en zo kwam het dat we om 9 ‘s morgens van Paris Nord richting stadscentrum kuierden. Parijs was al lang wakker ( … Les journaux sont imprimés. Les ouvriers sont déprimés …- Jacques Dutronc 1968). Een paar boekhandels onderweg, Starbucks aan het Centre Pompidou en een wandelingetje over de Seinebruggen, meer moest dat niet zijn.

De Bibliothèque nationale de France (BnF) deed van bij haar oprichting heel wat stof opwaaien. Het gebouw zou ongeschikt zijn om boeken te bewaren, het was te megalomaan – het heeft bijvoorbeeld haar eigen metrostation – en niemand zou het bezoeken. Nu is het een cultuurtempel die net als het Louvre, Centre Pompidou et. al. een bezoek dubbel en dik verdient.

Niet alleen boekenliefhebbers maar ook iet of wat kunstzinnig ingestelde stripadepten, geschiedenisleraars – als die nog bestaan -, illustrators, kalligrafen, middeleeuwse rollenspelers of simpelweg mensen die iets heel speciaal willen zien, haasten zich naar de Bnf – François Mitterand. Laat u verleiden door Filips de Goede, Margareta van York en Karel de Zwijger met hun schitterend gekleurde manuscripten: koningen en koninginnen, liederlijke taferelen, bruut geweld, hemel en hel, het is er allemaal.

Praktische informatie mag volstaan. De afbeeldingen spreken geheel voor zichzelf. Miniatures flamandes, nog tot 10 juni 2012 in de Bibliothèque nationale de France – François Mitterand, tevens de naam van het metrostation op lijn 14 richting Olympiades. Dinsdag tot en met zaterdag van 10 tot 19 uur, zondag van 13 tot 19 uur, inkom 7 €, catalogus 49 € en een gratis app voor iPad of iPod. Ten overvloede misschien: de tentoonstelling is het vervolg op die van verleden jaar in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel.