Wozzeck: alles is kommer en kwel.

Alban Bergs opera Wozzeck duurt maar anderhalf uur en dat is maar beter zo want als er één allesomvattende en toepasselijke omschrijving van het Expressionisme zou bestaan, is alles meteen gezegd met dit stuk: overal bloed, moord, leugens en ontrouw en nergens weerklinkt een optimistische noot. Edvard Munch zou er met plezier een schilderij van gemaakt hebben en August Strindberg een instemmend essay. De opera geeft de wanhopige en uitzichtloze tijdsgeest weer na de Eerste Wereldoorlog.

Bergs atonaliteit, nauwelijks melodie, op het recitatieve af, houten poppen als personages en het veelvuldig gebruik van een half-doorzichtig gordijn, vervreemden het publiek zodanig dat er een zucht van opluchting door de zaal ging toen het stuk eindelijk gedaan was. Toch barstte het applaus volop los want doe dat maar eens dagen aan een stuk: zangers, muzikanten en zelfs toneelknechten die zich telkens opnieuw inleven in de vreselijke emoties van hun personages. Een mens zou van minder depressief ten onder gaan en een gevoelige luisteraar – mezelf ingerekend – riskeert ten prooi te vallen aan mentale wanhoop en fysieke misselijkheid.

Ter compensatie een paar extra beelden uit Aachen, op een zonnige zaterdagnamiddag.

Wozzeck verdiend applaus

In de Degraa, tegenover het operagebouw, gingen de Limburgse Operavrienden in de jaren '60 een pintje drinken.

vrijgezellenfeest in de Degraa

Aachen ‘Kreislauf des Geldes’ fontein

Van een koning, een koningin en een (vermeende) keukenmeid …

Handleiding: klik op een ‘thumbnail’ hierboven voor de volledige afbeelding. Gebruik de ‘terug-knop’ in uw ‘browser’ om terug te keren naar de blog. Dankjewel.

Tekst:
Camille Saint-Saëns’ opera Henry VIII [2] zag z’n eerste opvoering begin maart 1883. Die versie was een kanjer van bijna vier uur en het is deze uitvoering die nu furore maakt in de Muntschouwburg. Dat mochten we niet missen en maanden op voorhand pikten we nog een paar uitstekende plaatsen in. Zelfs onze vicepremier (FV) waren we voor, die zat nog een rij achter ons.

Terug naar de opera. In een notendop gaat het verhaal over de liefde tussen Henry VIII en de Engelse koningin Catherina met een manipulerende rivale als spelbreekster, Anna Boleyn [3]. Na heel wat jaloers heen-en-weer getrek gaan de twee dames eraan en muist Henry met een derde ervandoor.

De geschiedschrijving over Henry VIII is zo uitgebreid dat het weinig zin heeft daar nog iets aan toe te voegen maar de opera van  Camille Saint-Saëns – zoals opgevoerd in de Munt – is wel commentaar waard.

De opvoering deed me direct denken aan m’n kindertijd toen m’n ouders me – nog in korte broek! – meesleepten naar de opera in Aachen en Köln. In die tijd geneerden de producenten er zich niet voor om bij het begin van het stuk uit te leggen dat er wat kon mislukken bij de uitvoering: zieke zangers, uit elkaar vallende decors, krijsende vogels die het theater binnenvlogen of luid roepend publiek met afkeurende opmerkingen kwamen geregeld voor maar deerden niemand.

Deze opvoering had ook zo van die mankementen: Nora Gubisch (Anne de Boleyn) leek wel verkouden, de dansers deden hun best maar waren precies onhandige eindejaarsstudenten, het gigantische decor was erg monochroom en een onbehoorlijk rochelend publiek deed er nog een schep bovenop. Misschien lag de oorzaak bij de toepasselijke geurtjes die voortdurend de zaal in waaiden. De geur van kolen bijvoorbeeld verhoogde het bijna ondragelijke realisme toen een heuse locomotief het publiek dreigde te rammen.

Toch was de balans uiterst positief: het orkest en het koor lieten geen noot vallen, Marie-Adeline Henry schitterde als Catherine d’Aragon en een pikzwart, prachtig paard paradeerde over het podium zonder een misstap. Puik werk ook van de machinisten die enorme polyester beelden, reuzengrote, complexe  constructies en de locomotief vloeiend lieten verschuiven. Bij het slotapplaus schoven ze dan ook als eerste naar voor. Al die levendigheid zorgde voor hoogspanning en hield het publiek op de toppen van haar tenen.

Ook bemerkingswaardig waren de boventitels, perfect in sync en foutloos tweetalig. Chapeau/Hoed af! Hetzelfde geldt voor het stijlvol gedrukte programmaboek vol essays en afbeeldingen en een zeer leesbare synopsis, vergezeld van een apart werkje met het volledige libretto.

Kortom: probeer nog aan een kaartje te komen, zelfs vanuit de uil is het de moeite waard dit unieke spektakel mee te maken.

[1] https://monument.heritage.brussels/nl/buildings/33686
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_VIII_(opera)
[3] https://nl.wikipedia.org/wiki/Anna_Boleyn