Photokina 2014: meer volk, minder ambiance

Photokina 2014: elke fotograaf – professioneel of liefhebber – kan er niet rond en dat geldt evengoed voor fotomateriaalproducenten en -diensten, waar ook ter wereld. Trends ontwaren lijkt gemakkelijk op de tweejaarlijkse Photokina beurs in Keulen maar waar het echt naar toe gaat met de fotografie is beter aan te voelen op kleine standjes of via rondzwervende eenzaten die hun al-of-niet geniale idee soms op originele wijze proberen te promoten.

Actiecamera’s, drones en een hang naar nostalgie waren moeilijk te ontwijken. De toekomst is aan de durvers, moeten ze bij Nikon gedacht hebben. Enthousiaste kids konden selfies maken op een platform met een 90 graden gekantelde achtergrond van bijvoorbeeld een zeilboot op een woeste zee of een besneeuwde, duizelingwekkend hoge bergtop of een pyloon op het dak van wolkenkrabber. Tegelijk is Nikon – naast Leica – een soort rots in de branding met telkens dezelfde sobere geel-zwarte opstelling en presentatie van hun robuuste, professionele toestellen.

Sony zag kennelijk meer heil in een conservatieve, lichtelijk surreële opbouw van een compleet huis, inclusief toneelspelend koppel op de sofa waar would-be cineasten de laatste nieuwe 4k videocamera’s konden uittesten. Tegelijk presenteerden ze hun mainstream fototoestellen in een eerder ‘plat’ decor zonder al te veel opdringerige acts. Een beetje soberheid kan geen kwaad en dat zette ook de trend van deze Photokina: veel volk maar minder animo. Het kan niet altijd feest zijn, niewaar.

Nikon reikhalzend

Nikon reikhalzend

Sony test huiskamer

Sony test huiskamer

Sony fake living room

Sony fake living room

Samsung, Canon, Panasonic: veel van hetzelfde en weinig nieuws. Ingedommeld of geen goesting? Alleen Fuji trok echt veel volk met diverse meetzoekertoestellen, bijvoorbeeld de derde reïncarnatie van de X100, weg van platgetreden paden en wars van wervelende presentaties maar altijd ernstig op zoek met een luisterend oor naar de fotografen zelf.

Tussen de gigantische stands van de groten zaten pareltjes van originaliteit, soms bizarre, postmodernistische pogingen om iets te maken waarvan de zin niet direct duidelijk was. Echt te gek was de Enfojer, een vergroter (een toestel om pellicule-negatieven op papier af te drukken met behulp van een lamp, lens en chemicaliën) waarin een iPhone past en waarvan de fotograaf (op leeftijd?) de beelden in een echte donkere kamer ontwikkelt, spoelt en fixeert. Of een soortgelijk toestel dat polaroid-afdrukken maakt, ook vanaf een iPhone [Impossible]. Een ander leuk ding was een ‘vislijn’ van wel bijna acht meter lang waaraan een gestabiliseerde Hero+ bengelde om opnames vanuit de lucht te maken zonder drone [Rodcam]. Hoogst amusant allemaal.

een Enfojer 'vergroter'

De Enfojer ‘vergroter’

Impossible Polaroid revival

Impossible Polaroid revival

Rodcam [gimbal extreme]

Rodcam [gimbal extreme]

Leica is bij een Photokina-bezoek telkens weer een absoluut hoogtepunt. Een langdurige test van het betaalbare (sic), nieuwe T-systeem deed lichte paniek ontstaan bij de medewerksters wegens niet direct terugbrengen van het hebbeding. Het Apple-achtig, uiterst sobere design met maar twee instelwieltjes plus de sluiterknop, gekoppeld aan een innovatief menusysteem via een aanraakscherm doet een aanslag van ‘maar’ 3500 € op de bank, body, lens en aparte zoeker inbegrepen maar zonder accessoires wel te verstaan.

En waar zaten de Chinezen? Zelfs mijn ervaren gids sinds jaren vond ze niet direct, vermoedelijk zaten ze allemaal op Alibaba. En wat deed Google op Photokina? Oh ja, voor Google Maps zijn camera’s nodig.

Google op Photokina 2014

Google op Photokina 2014

‘Modern reizen’ en fotografie in Parijs, Antwerpen en Amsterdam

Ondertussen is mijn schoenendoos met schrijfsels en knipsels over Parijs al goed gevuld. Tijd voor een selectie ‘Modern reizen’ en fotografie in Parijs, uitgebreid met Antwerpen en Amsterdam.

Het gebruiksgemak van het Thalys online ticketsysteem verbetert er niet op maar het blijft mogelijk om voor 58 € per persoon op-en-af te sporen. ‘s Donderdags reizen werkt blijkbaar het best en is gelijk voor veel musea de rustigste dag. Voor de rest kwam een gratis kaartje van Parijs van pas.

Het Centre Pompidou was goed voor Henri Cartier-Bresson, icoon van de fotografie en aanstoker van Magnum, het fotografenbureau waar elk rechtgeaard fotograaf alleen maar bewondering voor kan hebben. Hoogstens vijf minuten aanschuiven en net niet te veel volk maakt een bezoek aan de omvangrijke tentoonstelling (500+ foto’s) wat draaglijker. Invloeden van in het begin van de fotografie, perfecte composities, dan een surrealistische periode vervolgens politiek geëngageerd [revolutionair en Communist], WO II krijgsgevangene – ontsnapt na 3 jaar – om via fotoreportages [en films] over de hele wereld in een soort cyclus terug te komen tot beschouwende, occasionele beelden en zelfs potloodtekeningen.

De tentoonstelling is gedetailleerd maar tegelijk voldoende overzichtelijk en bevat zowat alle ‘must-see’ beelden. Het valt telkens weer op hoe – zonder dat veel fotografen het geeneens zelf wisten – de onderwerpen en manier van fotograferen veranderden onder invloed van de tijdsgeest. Kijk zelf, eentje van HCB naast eentje van ‘yours truly’ uit 1972:


Iets wat ik nog niet direct ontdekt had: het Pompidou heeft een ruime, vrij toegankelijke bibliotheek. ‘Vrij’ als in ‘gratis’ en dat maakt dat op een normale dag het al gauw meer dan een uur aanschuiven is om binnen te geraken. Niet getreurd: 60-plussers lopen zo door naar de boeken via de uitgang op de mezzanine achteraan in de grote inkomhal van het CP.

Een beetje verder – in la maison européenne de la photographie – heeft Martin Parr iets aangericht met Parijs zelf. Ogenschijnlijk kost het niet veel moeite om boeiende onderwerpen te fotograferen in zo een grote stad. Toch stak Parr er twee jaar werk in en het resultaat is er naar.

Parr is een sarcast maar op een uiterst intelligente manier. Elke foto genereert een kleine, vrolijke aha-erlebnis. Het voorbeeld hieronder zegt alles.

Paris plage Martin Parr 2012

Paris plage Martin Parr 2012

De hoogst originele catalogus dient tegelijk als luxe metroplan, hij is een stuk goedkoper bij Amazon, net als de HCB catalogus.

Even later in het FoMu, Antwerpen was het meteen raak: Adam Broomberg en Oliver Chanarin zijn twee kleppers die nauwelijks nog foto’s maken maar ze gebruiken in een concept. Hun blasfemische ‘Holy Bible’ is een meesterstuk. Op het eerste gezicht is het verschietachtig een bijbel op tafel te zien liggen, maar eenmaal opengeslagen is de combinatie van rood onderstreepte tekst en beelden uit ‘The Archive of Modern Conflict‘ genoeg om een soort klik te veroorzaken om het (ingewikkeld) verband te begrijpen – zo ongeveer toch.

Een ander werk bestaat uit een rol fotopapier, uitgerold, vervolgens 20 seconden lang belicht en terug in de doos gestoken in een woestijn in Irak waar het duo als ‘embedded journalists’ werkte.

Of de geschiedenis van de fotografietechniek om iets als racisme aan te duiden. Statements te over.


Het nieuwe Stedelijk in Amsterdam lijkt op de onderkant van een gigantische rondvaartboot. Het heeft een fraaie collectie representatieve stukken uit de moderne kunst, goed gedocumenteerd en met niet te veel van het goede. Voorts presenteert het museum een verdienstelijke afdeling design. Definitief voordeel: fotograferen is toegelaten alhoewel er soms mensen zijn die onbeheerst tientallen foto’s nemen, meestal met hun mobiel en daarbij vergeten het geluid af te zetten. Het was alweer een donderdag met weinig volk ondanks onheilspellende berichten over lang aanschuiven. Misschien had het stralende weer er iets mee te maken want iedereen had postgevat op het immense Museumplein.

Van Jeff Wall zijn monumentale reclamebakken had ik ‘The Invisible Man’ al gezien. Toen hing het werk in een kleinere en donkerdere ruimte en dat leek meer indrukwekkend. De andere werken in het Stedelijk waren zoniet nog vreemder door de levensgrote afdrukken, op speciale film en fotopapier (dia, LightJet en zw/w gelatine zilverdruk) – heel realistisch en haarscherp tot in de hoeken. Sommige zijn tot in de details geënsceneerd, andere zijn dan weer helemaal toevallig ontstaan.

Later meer over het Stedelijk, er was daar van alles te doen …

nieuwjaar 2014

nieuwjaar 2014

Dit is de Nederlandstalige versie van het nieuwjaarskaartje 2014. De bovenverdieping staat opnieuw in de verf en na zoveel jaar schaften we ons een nieuwe slaapkamer aan [Manufactum]. We betaalden het laatste restje van onze hypotheek aan de bank. Ondertussen zijn we 35 jaar getrouwd en 40 jaar samen.
Een e-reader heeft dit jaar het papieren boek vervangen en MOOCs hielden me het grootste gedeelte van het jaar goed bezig. Het nixiebuizenklokje dient als toetje. Nieuwjaar 2014!

New Year 2014

We refurbished the first floor and after so many years bought new bedroom furniture [Manufactum]. We finally repaid the bank the last bit of mortgage. In 2013 we were married for 35 years and living together for more than 40.
An e-reader changed my way of reading and MOOCs kept me very busy for most of the time. The VFD Nixie Clock serves as icing on the cake.

Photokina 2012: veel nieuws en weinig nieuws …

De tweejaarlijkse Photokina-hoogmis van de fotografie was ook dit jaar weer verplichte kost voor heel wat professionele en liefhebbers-fotografen.

Een paar observaties: van het analoge tijdperk blijft nu zo goed als niets over. Agfa is compleet verdwenen en Kodak is gereduceerd tot een paar pathetische standjes met wat pellicule (lichtgevoelige plastieken film op een rolletje) en automatische fotoprinters voor grootwarenhuizen.

In zekere zin houdt de jeugdige overmoed van de lomografen de restanten van de oude fotografiereus nog recht. Het Lomo-fototoestelletje is het enige toestel ter wereld – op een paar verdwaalde Leica’s na – dat nog ouderwetse film gebruikt. Het Lomo-fabriekje dat voor de gelegenheid was ingericht, toont – ontroerend eenvoudig – het gigantisch succes van het simpele en van oorsprong Russische, plastieken dingetje.

Het soort van tegendraadse guerrilla-tactiek van Lomo werkte blijkbaar aanstekelijk op de uitvinders van de Lytro. Die smokkelden zonder veel ruchtbaarheid een 20-tal toestelletjes de Kölnmesse binnen. Ze hadden zich strategisch in een donker hoekje vlakbij de reusachtige standen van Sony opgesteld. Het effect was dat er plots overal geheimzinnige vierkante buisjes verschenen tussen het dominant fotografisch geweld van Sony. De Lytro is een innovatief, relatief goedkoop fototoestelletje dat in staat is – na het nemen van de foto! – vrijelijk het punt te kiezen waar de foto scherp moet zijn.

Buiten de allesoverheersende, koele zakelijkheid van het hele gebeuren, waren er wel een paar kleine accentverschuivingen: er is eindelijk een grotere keuze aan kwaliteitsfotopapier (MOAB, Hahnemühle, Canson, Epson …). Epson is heer-en-meester met afdrukken van fabuleuze grootte én kwaliteit. Er duiken ook meer en meer bedrijven op die afdrukken produceren, ook voor de doordeweekse fotograaf.

De Chinezen waren met minder volk dit jaar maar ze troepten niet meer samen in hun veel te kleine standjes van vroeger. Nu stonden ze met hun vriendelijke lach tussen de Europese standhouders.

Nog een trend: de ‘full frame’ camera’s zijn in volle opmars. Dat betekent dat iedereen die haar of zijn lenzen van vroeger heeft bijgehouden, ze nu eindelijk gaat kunnen gebruiken op het formaat waar ze voor bedoeld zijn: 36×24 mm. Langs de andere kant verschijnen er alsmaar meer piepkleine toestellen met een bijna evenwaardige kwaliteit als DSLR’s. Een mooi voorbeeld is Sony’s RX100 waarmee de foto’s hieronder gemaakt zijn.

Manifesta 9: neem eens een diepe duik …

Manifesta 9 is ongetwijfeld een aangename verrassing voor elke kunstvriend(in). De argwaan zat er na dOCUMENTA (13) nochtans goed in en het Genkse ‘steenkoolthema’ klonk niet erg overtuigend. Toch kon de tevredenheid niet op en is Manifesta 9 stellig een bezoek waard – en zeker niet alleen omdat het zo dichtbij is.

De tooghangers aan het Mijnmuseum hebben het over Rocco die nog langsgekomen is en van wie ze nog ‘kletsen’ hebben gekregen. Maar dit geheel terzijde. Het evenement heeft weinig met de koolput te maken maar alles

met een creatief veld van esthetische, zintuiglijke en intellectuele reacties op het constant veranderen van het leven … [citaat van de curator].

Een paar persoonlijke ‘highlights’: het ‘retrogardistisch’ schilderij van IRWIN (34), de etherische kleuren van Ana Torfs (18), de foto’s van Paolo Woods (14) en Igor Grubić, de film ‘The radiant path’ (1940) van Grigori Alexandrov en – absoluut hoogtepunt! – de klassieke en volledig apart ingerichte tentoonstellingsruimte die leest als een beknopte geschiedenis van de Westerse (schilder)kunst. Het was bijzonder prettig daar de foto’s van Bernd en Hilla Becher terug te zien. Kennelijk hebben ze in 1988 de mijn van Winterslag gefotografeerd.

Weinig tips deze keer: trek zeker een ganse dag uit om Manifesta 9 helemaal te bekijken, de catalogus is net iets te duur maar het gratis krantje heeft een uitstekend overzicht van de hele tentoonstelling, fotograferen is overal toegelaten behalve in de aparte tentoonstelling. Het mijngebouw van Waterschei is bereikbaar via afrit 32 op de E314/A2. Er is gratis parkeerplaats.

Kubrick: verplicht voer voor fotografen.

Het Kijk- en Luistergeld – vroeger een soort forfaitaire belasting op het televisiekijken en radioluisteren – mag dan wel al jaren afgeschaft zijn, toch gaat een flink deel van onze centen naar bijvoorbeeld de VRT (Vlaamse Radio en Televisie) en vele culturele evenementen. Om toch maar iets te recupereren van al dat geld, ga ik trouw naar de bibliotheek, concerten en tentoonstellingen, met recht en reden (nog altijd) ruim gesubsidieerd.

Klara – de bijwijlen zemelachtige klassieke muziekzender van de VRT – was zo vriendelijk twee inkomkaarten annex recht op een gratis catalogus te bezorgen voor Stanley Kubricks fototentoonstelling in Brussel: 9 € tot 1/7/2012, dinsdag tot zondag van 10 tot 17 uur, KMSK Regentschapsstraat 3 – niet de Bozar dus!

De kunsthistorica die het – overigens mager opgekomen – publiek rondleidde, kende haar zaak op-en-top en op een uiterst intelligente en enthousiaste manier citeerde ze voortdurend referenties naar andere fotografen en naar de Amerikaanse samenleving die Kubrick beïnvloedden tijdens de periode dat hij aan de kost kwam als fotograaf in New York (1945-1950). Ook Kubricks evolutie van fotografie naar film en het verband met zijn films, kregen een duidelijke en heldere commentaar. Voor één keer loont het de moeite om aan te sluiten bij een rondleiding.

Ondertussen in Düsseldorf, Brussel of NY…

Laatst moesten mijn significante andere en ik in Düsseldorf zijn om een eBay-transactie af te ronden en een bezoekje aan de beroemde Königsallee – plaatselijk bekend als ‘de Kö’- mocht niet ontbreken. Aan de onpare zijde zijn grote banken gevestigd en aan de andere kant rolt het geld van diezelfde banken. Het deed me daar bijwijlen denken aan 5th Avenue in NY, zo sjiek en ‘posh’.

Totdat mijn oog op een rij aanschuivende mensen viel aan de overkant (die van de banken). Een heel curieuze zaak want er viel geen logo te bespeuren aan de gevel en toch stond er een hele meute te dringen. Het volkje aan Abercrombie & Fitch ziet er ongeveer zo uit: wachtende mannen troepen een beetje onwennig bij elkaar totdat hun eega’s annex dochter gillend naar buiten komen met een gevulde – meestal piepkleine – papieren zak en een min of meer lege portemonnee. Maar kijk zelf door op onderstaande te klikken :

Kunst met rommel? Opruimen!

Als facebook voor iets goed is, is het zeker de ongeneerde inkijk in andermans interesses die een mens dikwijls op een tot nog toe onbekend spoor zet. Soms zijn dat onontdekte sites of fascinerende foto’s maar dikwijls is het een idee dat om meer onderzoek vraagt.

Zo zette een foto van een kennis van heel, heel vroeger me aan het denken. Het gaat om rommeltjes die her en der in het landschap verspreid liggen, meestal achteloos weggeworpen leeggoed dat – wanneer iemand het bijeenbrengt en tentoonstelt – een heel andere betekenis krijgt. Op mij heeft het een effect van: ziehier allerhande troep en gooi er nu niks meer bij. Een oproep om het landschap schoon te houden? Een aanloop naar ‘grote kunst’? Kunst met rommel als Spielerei? In ieder geval een foto met wat commentaar waard.

En nu ik eraan denk, waarom zouden huisvuilophaaldiensten er geen werk van maken om dergelijke pretentieloze werkjes te sponsoren? Moet kunnen.

trash art at PHL Hasselt

trash art at PHL Hasselt

Komkommertijd, ook voor bloggers …

Net toen ik dacht geen deftig onderwerp meer te vinden voor een berichtje op de blog, overkwam me gisteren toch weer een klein maar vermeldenswaardig avontuur. Het gaat om de zoektocht naar een extra lensdop voor mijn nieuwe camera. Een mens zou denken dat er niets simpeler bestaat dan het vinden en daaropvolgend aankopen van een plastieken dekseltje. Niets is minder waar. Komkommertijd!

Vol goede moed trok ik de uit-de-kluiten-gewassen Sonywinkel achter de Boerentoren in Antwerpen binnen. Aan de verkoopbalie stond een nog net niet gepensioneerd koppel een TV aan te kopen. Ongewild kon ik het oeverloos ge-emmer aanhoren van de mevrouw die kennelijk op het hart gedrukt was vooral een toestel te kopen met een USB-aansluiting. Niet gehinderd door enige kennis van zaken, wist ze te melden dat ze geen internet noch PC of enig ander digitaal toestel in huis hadden, maar die USB moest erop zitten. De verkoper putte zich uit in het opsommen van cryptische ‘features’ die hij telkenmale in simpele bewoordingen moest verklaren. Ondertussen vervoegde aan ander, zenuwachtig uitziend heerschap de wachtrij.

Net op het moment dat ik eindelijk aan de beurt was, stak de zenuwpees me ongegeneerd voorbij met een onduidelijk gemompel van ‘ik was hier eerst’. Ik rook nog een leuk verkooppraatje en liet de man grootmoedig passeren. Inderdaad ja, hij liet zich met veel egards een HDMI-kabel aansmeren van net geen 40 EUR. Identiek hetzelfde ding kost op eBay nog geen 6 EUR, verzending inbegrepen. De kabel was wel heel speciaal, wist de verkoper te vertellen. Hij gaf namelijk signalen door in twee richtingen. Ik kon mijn lach nauwelijks bedwingen.

een duur stukje plastic

Mijn eigen lensdop was op voorraad maar helaas – volgens de baliemedewerker – niet te vinden in de rekken. De prijs wist hij wel: 10 EUR. Dit keer redde mijn knalrode broek de situatie. Nu had ik al gemerkt dat ik met die rode broek soms de aandacht trok van onze seksueel gelijkgestemde, mannelijke medemens en zo sprong een uiterst charmante jongeman me ter hulp. Hij vond de dop, goed verstopt onderaan in een kast. Op het etiket stond wel 20 EUR. [Sony verkoopt wellicht de duurste accessoires ter wereld, op Mercedes of Leica na.] Het niemendalletje verhuisde voor verdere behandeling naar de oorspronkelijke bediende.

Eind goed, al goed maar ik had mijn dop nog niet. De administratie die Sony hanteert, zou een voorbeeld kunnen zijn voor elke rechtgeaarde ambtenaar. Na betaling, moest en zou ik mijn naam, adres en telefoonnummer bekendmaken. Ik weigerde eraan te beginnen gezien mijn moeilijk te spellen achternaam en mijn al even ambetant adres. Toch wist de beduusde bediende een factuur in dubbel te produceren die hij samen met het voorwerp in kwestie in een reusachtige draagtas wou stoppen. Eerlijk gezegd, ik heb hem het stukje plastiek uit zijn handen getrokken en door de automatisch openende deuren de vlucht genomen.

een Sony lensdop op een heel andere camera

de Kielparkblokken – deel 2

Het eerste gedeelte van de Kielparkblokken wandeling ligt rond de Jan de Voslei – de blokken in deel 2 staan tussen de Sint-Bernardsesteenweg en de Emile Vloorstraat. Ondertussen wees de woordvoerder van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) me naar nieuwe wandelwijzers. Absoluut de moeite! Een afdrukbaar stratenplan maakt de hele verkenning wat makkelijker. Doorklikken op de foto’s voor glorieuze HD en hier staat een interactieve kaart.